[go: nahoru, domu]

Przejdź do zawartości

Ulica Łazienna we Wrocławiu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Łazienna
Stare Miasto
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

125 m

Przebieg
ul. Kiełbaśnicza
ul. Rzeźnicza
ul. Nowy Świat
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Łazienna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Łazienna”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Łazienna”
51°06′44,957″N 17°01′45,773″E/51,112488 17,029381
Rzeźba Krzesło Kantora
Początek ulicy

Ulica Łaziennaulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy ulicę Kiełbaśniczą z ulicą Nowy Świat. Ma 125 m długości[1][2][3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Ulica pozostawała bezimienna jako krótki łącznik biegnący przy murach miejskich i określana była poprzez jej położenie względem istniejących w tym rejonie obiektów – rzeźni lub łaźni[3][4]. Ulica wzmiankowana była już od 1345 r. jako Engelsburg[4] (lub od XVII wieku[2]). Wiązało się to faktem powstania tu łaźni (za Starymi Jatkami) już przed 1345 r. Położona była przy furcie prowadzącej do rzeźni powstałej w XIII wieku między ulicą Rzeźniczą i Łazienną a brzegiem rzeki Odra[2][3][5]. W tym czasie łaźnia była jedyną samodzielną posesją przy tej ulicy, gdyż pozostałe przypisane były bądź do Kiełbaśniczej, bądź do Rzeźniczej[2]. Przetrwała do 1562 r.[3].

Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 r. zabudowa ulicy uległa znacznym zniszczeniom, a w północnej stronie w gruzach legła niemal cała zabudowa (z wyłączeniem kamienicy na rogu z ulicą Kiełbaśniczą)[3].

Od 1980 r. w budynku przy ulicy Łaziennej 4 działał przez lata Klub Jazzowy Rura[2][6][7][8]. W 2008 r. budynek został wystawiony przez miasto na sprzedaż, która miała miejsce w 2011 r., a w latach 2014-2015 wykonano remont i renowację obiektu, w którym powstał hostel z 51 pokojami i apartamentami[6][7].

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

  • bezimienna, z określeniem względem obiektów:
    • "poprzeczna", "za plebanią św. Elżbiety", "w pobliżu rzeźni", zapis z 1453 r.[3]
    • "przy łaźni", od 1564 r.[3]
  • Engelsburg, od 1345 r.[4] (od XVII wieku[2], od XVIII wieku[3]) do 1945 r.[2][4]
  • Łazienna, do 1945 r.[2][4][9].

Pierwotna nazwa ulicy Engelsburg nawiązywała do nazwy jednego z domów tu położonych, który określany był jako "Zamek Anioła" (Engel w języku niemieckim oznacza anioła)[3][4]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 94 z 20.12.1945 r.[1].

Układ drogowy

[edytuj | edytuj kod]

Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 125 m[1] klasy dojazdowej[10][11].

Ulice i place powiązane z ulicą Łazienną:

Zabudowa i zagospodarowanie

[edytuj | edytuj kod]

Ulica Łazienna znajduje się w obrębie Starego Miasta, w którym dominuje zabudowa mieszkalna i usługowa, ze szczególnym naciskiem na tworzenie miejsc centrotwórczych, przy równoczesnej ochronie zabytków i historycznego układu przestrzennego[15][16].

Południowa strona ulicy to zabudowa ciągła, pierzejowa. Obejmuje zabytkowy budynek ART HOTELU, zabudowę uzupełniającą przy ulicy Łaziennej 2 i budynek dawnych magazynów przy ulicy Łaziennej 4. Za ulicą Rzeźniczą powstał nowy budynek przy ulicy Łaziennej 6 / ulicy Rzeźniczej 16. Natomiast pierzeję północą stanowi budynek Hotelu PRIMA BEST WESTERN, dalej parking hotelowy oraz niewielki zieleniec. Na końcu ulicy, na niewielkim terenie zielonym położonym pomiędzy ulicą Łazienną, Rzeźniczą i Nowy Świat, ustawiono rzeźbę plenerową pt. Krzesło Kantora[17][18][19][20][21][22].

Ochrona i zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Obszar, na którym położona jest ulica Więzienna, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[23][24]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[25][26]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[27]. Ochronę narzucają także miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, między innymi w zakresie zachowania określonych elementów budynków i kształtowania zabudowy[17].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

obiekt, położenie powstanie, nr rej.[a] foto
pierzeja południowa
Magazyny, ob. nieużytkowany[b]
ul. Łazienna 4[17][28][29]
XVI w., XIX w., l. 1963-1965 (odbudowa i adaptacja), 2014 r. (remont)[17]
gez, mpzp[17][28][29]
Kamienica, ob. ART HOTEL - RESTAURACJA
ul. Kiełbaśnicza 20[17][30][31][32]
XV w., XVI w., XVIII w., 1820 r., ok. 2000 r.[17]
XV, XVI w.[30]
A/4021/67 z dn. 06.02.1962[17][30][31][32]
zamknięcie wschodniej osi widokowej
Kamieniczka w zespole kramów "Stare Jatki"
ulica Malarska 1-2[17][33][34][35]
XIV w., XVIII w., l. 1969-1970 (odbudowa i remont), ok. 2010 r. (remont)[17]
XVII-XVIII w., po 1945 r.[34]
122-128 z dn. 6.12.1949 r.[34] oraz
A/1610/91 z dn. 12.02.1962[17][34][35][36]
pierzeja północna
Kamienica, ob. Hotel PRIMA BEST WESTERN z restauracją
ulica Kiełbaśnicza 19[17][30][37][38]
ok. 1880 r., ok. 2000 r.[17]
XV-XX w.[30]
A/1502/514/Wm z dn. 24.03.1993[17][30][37][38]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
  2. Ten zapis jest nieaktualny, budynek przeszedł gruntowny remont i jest użytkowany[6][7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 2819 (Łazienna).
  2. a b c d e f g h Harasimowicz 2006 ↓, s. 499 (Łazienna).
  3. a b c d e f g h i Antkowiak 1970 ↓, s. 141 (Łazienna).
  4. a b c d e f Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 42 (Engelsburg).
  5. Harasimowicz 2006 ↓, s. 769 (Rzeźnia miejska).
  6. a b c wroclaw.pl 2014 ↓.
  7. a b c wroclaw.pl 2015 ↓.
  8. Harasimowicz 2006 ↓, s. 377-378 (Klub Jazzowy „Rura”).
  9. ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 2891 (Malarska).
  10. Uchwała RMWr 2002 ↓, §5 ust. 5 pkt 4.
  11. Uchwała RMWr 2002 ↓, §12 ust. 7.
  12. ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 1987 (Kiełbaśnicza).
  13. ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4672 (Rzeźnicza).
  14. ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 3499 (Nowy Świat).
  15. Uchwała RMWr 2002 ↓, §25, 26, 29, 30, 33, 34, 37, 38.
  16. Uchwała RMWr 2002 ↓, § 24.
  17. a b c d e f g h i j k l m n GEZ SIP 2019 ↓.
  18. MP SIP 2019 ↓.
  19. visitwroclaw.eu 2019 ↓.
  20. ZDiUM pomniki 2016 ↓, poz. 21.
  21. Uchwała RMWr 2003 ↓, § 25.
  22. Uchwała RMWr 2002 ↓, § 23.
  23. NID 2018 ↓, s. 207.
  24. GEZ 2019 ↓, poz. 68.
  25. NID 2013 ↓.
  26. MP 1994 ↓.
  27. wroclaw.pl 2018 ↓.
  28. a b GEZ 2019 ↓, poz. 4308.
  29. a b Uchwała RMWr 2003 ↓, § 25 ust. 4 pkt 1 lit. b.
  30. a b c d e f NID 2018 ↓, s. 222.
  31. a b Uchwała RMWr 2003 ↓, § 24 ust. 4 pkt. 1 lit. a.
  32. a b GEZ 2019 ↓, poz. 3077.
  33. GEZ 2019 ↓, 4454.
  34. a b c d NID 2018 ↓, s. 224.
  35. a b Uchwała RMWr 2003 ↓, § 25 ust. 4 pkt 1 lit. a.
  36. GEZ 2019 ↓, 4454-4459.
  37. a b GEZ 2019 ↓, poz. 3076.
  38. a b Uchwała RMWr 2002 ↓, § 23 ust. 3 pkt 1 lit. a.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • Ulica Łazienna, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-03] (pol.).
  • ul. Łazienna, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2019-06-03] (pol.).
  • ul. Łazienna, wikimapia.org [dostęp 2019-06-03] (pol.).