Jastarnia
| Jastarnia | |
 | |
| Herb | |
 | |
| Informacje | |
| Państwo | Polska |
| Region | Województwo pomorskie |
| Powierzchnia | 7,8 km² |
| Ludność | 2734 |
| Nr kierunkowy | 58 |
| Kod pocztowy | 84-140 |
| Strona internetowa | |
Jastarnia – miasto na północy Polski w województwie pomorskim, w powiecie puckim, siedziba gminy Jastarnia, na Mierzei Helskiej. Kurort nadmorski z kilkoma kąpieliskami, portem morskim i przystanią morską, mający dostęp zarówno do Morza Bałtyckiego jak i Zatoki Puckiej.
Współrzędne geograficzne: 54°41′58″N 18°40′36″E
Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, Jastarnia jest gminą o największym udziale osób narodowości kaszubskiej w ogólnej liczbie mieszkańców (5,74%) w Polsce, stąd na ulicach Jastarni znajdują się tablice informacyjne oraz tablice z nazwami ulic w dwóch językach: polskim i kaszubskim.
Dojazd
[edytuj]Samochodem dojazd zapewnia droga wojewódzka nr 216 z Władysławowa. Pociągiem również przez Władysławowo np. z Gdyni aż do Helu. Także autobusy PKS oraz mikrobusy prywatnych przewoźników z Gdyni do Helu. Z Gdyni kursuje też do Jastarni tramwaj wodny.
Kontakt
[edytuj]- Biuro Promocji i Obsługi Ruchu Turystycznego Gminy Jastarnia - ul. ks. Stefańskiego 5, 84-140 Jastarnia, tel. 58 6752 340,
- Urząd Miasta Jastarnia, ul. Portowa 4, tel. 58 675 20 69, 58 675 20 72,
- Policja, Jurata, ul. Ratibora 42, tel. 997, 58 675 20 07 (dla gminy Hel i Jastarnia),
- Straż Miejska, ul. Portowa 4, tel. 58 675 37 86, kom. 502 361 634,
- Ochotnicza Straż Pożarna, ul. A. Necla tel. 998, 58 675 24 08,
Rys historyczny
[edytuj]Najstarsze ślady zamieszkania przez człowieka na terytorium Jastarni pochodzą z I w.p.n.e. Nazwa Jastarnia (Osternäs) pojawia się w źródłach po raz pierwszy w 1378 r. przy okazji wystawienia przez Krzyżaków przywileju dla pobliskiego Helu.
Dzisiejsza Jastarnia powstała z połączenia dwóch osad: Jastarni (tak zwanej Jastarni Puckiej) i Boru (tak zwanej Jastarni Gdańskiej). Jastarnia Pucka w dokumentach wymieniona została już w roku 1378. Jastarnia Gdańska natomiast była faktorią rybacką założoną przez gdańszczan i pojawia się dopiero w spisie podatkowym z 1595 r. Przez stulecia leżące "o miedzę" miejscowości rozwijały się odrębnie - Bór zamieszkiwali niemieckojęzyczni protestanci, zaś Jastarnię Kaszubi, katolicy. Początkowo te dwie osady rozdzielał nawet płot i przekopany przez całą szerokość półwyspu rów z wodą. Z czasem ludność Boru przeszła na katolicyzm i uległa kaszubizacji. Do dziś jednak znawcy ponoć rozróżniają w języku rdzennych mieszkańców Jastarni dialekt jastarnicki i boracki. Jeszcze przed wojną Bór i Jastarnia miały odrębne szkoły, cmentarze i kotwicowiska.Przez centrum prawie dzisiejszej Jastarni przebiegała zatarta dziś granica między obu miejscowościami.
Dynamiczny rozwój obu miejscowości rozpoczął się po wybudowaniu przez wojsko w 1922 r. linii kolejowej z Redy i Pucka do Helu, który miał znaczenie militarne. Jastarnia stała się wówczas siedzibą władz gminy helskiej, obejmującej wszystkie miejscowości Półwyspu Helskiego. Powstawały pensjonaty i hotele.
Podczas najazdu hitlerowskiego 1 września 1939 r. półwysep i Jastarnia mocno ucierpiały, zniszczeniu uległy budynki, ponadto wysiedlono stąd ludność polską. Podobne zniszczenia i wysiedlenie całej ludności przez Niemców przygotowujących się do obrony nastąpiły od początku 1945 r. Jednak już w czasie pierwszych powojennych wakacji 1945 r. do Jastarni i Boru przyjechali letnicy. W 1954 r. nastąpiło administracyjne połączenie Boru, Jastarni, Juraty i Kuźnicy w jeden organizm, a w 1973 r. osiedle to uzyskało prawa miejskie. Na początku lat 90. XX w. miasteczko przekształciło się w nadmorski kurort. 1 stycznia 2017 Jastarnia zmieniła charakter z gminy miejskiej na miejsko-wiejską przez wyłączenie z jej granic Juraty i Kuźnicy z Syberią.
Warto zobaczyć
[edytuj]- Neobarokowy kościół z 1932 r., na miejscu drewnianej świątyni z 1832 r., w nim ambona w kształcie łodzi. Na uwagę zasługują organy, które według niektórych znawców, mogą konkurować z organami oliwskimi. Corocznie latem organizowane są koncerty organowe w wykonaniu znanych organomistrzów krajowych i zagranicznych. Wstęp jest wolny. Ul. Stelmaszczyka.
- Dom rybaka przy ul Szkolnej 6 (8?), zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID 637073.
- Chata rybacka z 1881 r.; wewnątrz zbiory krajoznawcze, muzeum tradycji regionalnych m.in. sprzęty rybackie stosowane na półwyspie w okresie od XV do połowy XX wieku oraz typowy wystrój domu z pierwszej połowy XX stulecia. Ul. Rynkowa 10.
- Zbiory rybackie w bosmanacie portu - dwie sale wystawowe ze sprzętem rybackim zgromadzone przez bosmana Jana Wysockiego. Ul. Portowa 26.
- Muzeum Pod Strzechą - prywatne muzeum prezentujące kulturę kaszubską. Mieści się tam warsztat szkutniczy prowadzony od pokoleń. Muzeum powstałe z inicjatywy pana Juliusza Strucka. Ul. Mickiewicza 31.
- Latarnia morska z roku 1952 (na miejscu wcześniejszej z połowy XIX wieku), niedostępna do zwiedzania.
- Molo na zatoce Puckiej. Przedłużenie ulicy Stelmaszczyka. Piękne widoki na zatokę. Zobaczyć można pozostałości poligonu torpedowego wybudowanego przez Niemców w czasie II Wojny Światowej (element szlaku militarnego Kaszub północnych).
- Skansen Forteczny Jastarnia - zespół umocnień z 1939 roku. Cztery ciężkie schrony: "Sztabowa", "Sokół", "Sabała" i "Sęp". W schronie Sabała otwarto muzeum. Czynne w maju do czerwca i pierwszej połowy września w weekendy po uzgodnieniu telefonicznym. W okresie od lipca do sierpnia, koniec czerwca i pierwsze dni września codziennie. Godziny otwarcia 10.00 - 18.00. tel. 509 938 389, 601 923 883. Dojście do skansenu niebieskim szlakiem na zachód, przy wyjściu na plażę 39.
- Retungsbudy - dwa ceglane budynki usytuowane na wydmie, stanowiące pamiątkę dawnego systemu ratownictwa brzegowego.
- Neogotycka kapliczka św Rozalii, patronki Boru, z 1873 roku poświęcona ofiarom dżumy.
Gastronomia
[edytuj]- Weranda - restauracja ul.ks. Sychty 98, 84-140 Jastarnia, tel. 601 682 396,
- Łóżko - restauracja ul. Stelmaszczyka,
- Bar Ara - bar, restauracja ul. ks. Sychty
- Kaper - bar, ul. ks. Sychty
- Bar u Misi, bar, domowe jedzenie, ul. ks. Sychty
Noclegi
[edytuj]- Hotel SPA "Dom Zdrojowy", ul. Tadeusza Kościuszki 2a, tel. 58 679 91 00,
- Osiek Wczasowy "Posejdon", ul. A. Mickiewicza 112, tel. 58 675 22 01,
- Hotel Zatoka Komfortu, ul. A. Mickiewicza 7.
 |