Paolo Ruffini

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Matemàtich.
Paolo Ruffini a l'era nà a Valentano ai 22 dë stèmber dël 1765 e a l'é mòrt a Mòdena ai 10 ëd magg dël 1822.

Séghit al tramud ëd soa famija a Res dl'Emilia, dël 1783 a l'é anscrivusse a l'Università 'd Mòdena, andoa a l'ha studià matemàtica (an frequentand ij cors ëd Paolo Cassiani), medzin-a, filosofìa e literatura. A l'é laureasse an filosofìa e medzin-a dël 1787 e pòch ëd temp apress ëdcò an matemàtica.
An sucendend a Cassiani, dal 1787 a l'ha mostrà Anstitussion analìtiche an cola università; a l'ha ëdcò mostrà al liceo dipartimental e a la scòla dël geni. Ëd particolar anteresse a son ëstàite soe lession ëd càlcol fiamengh ch'a l'ha tnù dal 1787 al 1803. A l'era ëdcò un brav médich.

Dël 1798 a l'ha chità soa posission a l'università, përchè a l'é arfudasse ëd sot-signé lë strument ëd fedeltà a la Repùblica Cisalpin-a, ch'a l'era pen-a nassùa. A l'é tornà a mostré dël 1799 e dël 1804 a l'han afidaje la cadrega ëd Matemàtica fiamenga ant ël liceo dipartimental; a l'ha tnula findi al 1807, cand a l'ha arnonsiaje përchè a l'era stàit nominà professor ëd Matemàtica aplicà a la Scòla militar.

Restaurà dël 1814 l'Università ëd Mòdena, a l'é stàit nominà resior e a l'ha avù le cadreghe ëd Matemàtica aplicà e Medzin-a pràtica; dal 1815-1816 ëdcò cola ël Clìnica médica. A l'ha mostrà a l'università fin-a al 1822.

Soe contribussion matemàtiche

Dël 1799 an soa memòria Teoria generale delle equazioni Ruffini a l'ha smonù për prim na dimostrassion, belavans nen precisa, che j'equassion algébriche ëd gré superior al quart a son nen arzolvìbij për radicaj.

A pòrto sò nòm

Euvre prinsipaj

La teoria generale delle equazioni in cui è provato che la soluzione algebrica di equazioni di grado maggiore di 4 è impossibile (1799, l'euvra ch'a l'ha falo ven-e arnomà)
Sopra la dimostrazione delle radici nelle equazioni numeriche di qualunque grado (1804)
Della immaterialità dell'anima (1806)
Riflessioni critiche sopra il saggio filosofico intorno alle probabilità del signor conte Laplace (1821)

Ruffini a l'ha lassà dle memòrie ëdcò an camp médich, dont un-a an sël tifo contagios, basà an sj'osservassion clìniche mnà durant l'epidemìa dël 1818-1819.