Tajvan
臺灣 ili 台灣 (T'ai-wan) Tajvan | |
|---|---|
| Himna: "San Min Chu-i" | |
| Glavni grad | Taipei |
| Službeni jezici | kineski 1 |
| Leaders | |
| Utemeljenje | Dio Kine. |
| Površina | |
• Vode (%) | 2.8 |
| Stanovništvo | |
• Popis iz 2005 | 22,894,384 (48.) |
• Gustoća | 636 /km2 |
| Valuta | novi tajvanski dolar |
| Vremenska zona | +8 |
| Pozivni broj | +886 |
| ISO 3166 kod | [[ISO 3166-2:Šablon:ISO 3166 kod|Šablon:ISO 3166 kod]] |
| Veb-domena | .tw |
(1) govorni standard je mandarinski (2) koristi se samo kovanica od 5 jiaoa | |
Tajvan je otok u istočnoj Aziji. Zajedno sa susjednim manjim otočnim skupinama Peskadori, Quemoy i Matsu od 1949. funkcionira kao de facto neovisna država koja sebe naziva Republika Kina (kin. 中華民國, Chung-hua Min-kuo). Vlasti Narodne Republike Kine kao i većina država svijeta, uključujući i Hrvatsku, Srbiju, Makedoniju (koja je jedno vrijeme priznavala i Tajvan) i druge države u regiji ne priznaju vladu Republike Tajvana i smatraju Tajvan dijelom Narodne Republike.
Geografija
Tajvan je odvojen od Kine Tajvanskim prolazom. Na severu je Istočno kinesko more, na istoku Filipinsko more a na jugu Južno kinesko more.
ostrvo je izduženo u smeru severoistok-jugozapad, a paralelno sa dužom osiom pruža se gora Chung-yang Shan-mo koja zauzima većinu unutrašnjosti (najviši vrh Yü shan, 3.997 m). Zapadne padine se, za razliku od istočnih, blago spuštaju prema moru pa je na zapadnoj obali i niskom priobalju koncentrisana većina stanovništva.
Istorija
Ostrvo su u prvoj polovini 17.veka kolonizovali doseljenici iz kineske pokrajine Fujian, među kojima je bio velik broj pristalica svrgnute dinastije Ming koji su bežali pred snagama novih careva mandžurske dinastije Qing. Godine 1683. Tajvan je postao deo Kineskog Carstva. Nakon prvog kinesko-japanskog rata ostrvo je 1895. pripalo Japanu.
Tajvan je posle japanskog poraza u drugom svetskom ratu vraćen Kini. Snage nacionalističke stranke Kuomintang pod vodstvom Chiang Kai-Sheka sklonile su se na ostrvo nakon što su 1949. poražene od komunista u građanskom ratu. Po izbijanju korejskog rata u kojem je komunistička vlast Narodne Republike Kine spasila od propasti Severnu Koreju, SAD su pružile vojnu i političku pomoć Kuomintangu. Do 1971. vlada na Tajvanu predstavljala je Kinu u Ujedinjenim narodima. Rast privrednog i političkog uticaja Narodne Republike i njeno uslovljavanje uspostave diplomatskih odnosa prekidom svih službenih odnosa s Tajvanom doveli su do rastuće političke, ali ne i privredne izolacije ostrva koje je postalo jedno od najrazvijenijih zemalja Azije.
Kuomintang je dopustio delovanje opozicionih političkih stranaka 1986., a godinu dana kasnije okončano je vanredno stanje koje je bilo na snazi od 1949. Na predsedničkim izborima 2000. pobedio je kandidat opozicione Demokratske napredne stranke Chen Shui-bian koji se zalagao za proglašenje potpune nezavisnosti Tajvana od Kine.
Stanovništvo
Većinu stanovništva čine Kinezi, uglavnom potomci prvih doseljenika iz južnog Fujiana i severnog Guangdonga koji govore posebnim dijalektima kineskog, Hokkien i Hakka. Oko 15% stanovnika su su pristalice Kuomintanga iz svih delova Kine koji su stigli nakon 1945. i koji uglavnom govore mandarinskim. Starosedeoci koji su na Tajvanu živeli pre kineske kolonizacije čine oko 2% i žive uglavnom u planinskim dielovima zemlje.
Privreda
Tokom većeg dela 20. veka tajvanska je privreda beležila visok, često i spektakularan rast. Na početku 21. veka dve trećine BDP-a ostvaruje uslužni sektor, a glavna grana industrije je proizvodnja informatičke opreme i drugih sofisticiranih proizvoda. BDP je 2004. bio 25.300 USD po stanovniku, mereno po PPP-u.
