Gurmazi: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

[redaktim i pashqyrtuar]

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni aktual i datës 6 maj 2023 23:35

Ezofagu (lat. Oesophagus shqip edhe gurmazi) është pjesë sistemit të tretjes së ushqimit dhe shërben për transportin e ushqimit nga gryka deri te lukthi.

Anatomia e ezofagut

Ezofagu i njeriut është rreth 25 - 30 cm i gjatë. Në pjesë e sipërme shtrihet pas trakesë dhe para kurrizit. Në gjatësinë e tij ezofagu ndahet në tri pjesë:

Pjesa e qafës: pars cervicalis
Pjesa e kraharorit: pars thoracica
Pjesa e barkut: pars abdominalis

Në të gjenden tre ngushtica fiziologjike:

Ngushtica e lartë thirret edhe goja e ezofagut
Ngushtica e mesme ndodhet aty ku ezofagu e prek Aortën dhe thirret ngushtica e Aortës
Ngushtica e poshtme është aty ku ezofagu kalon nëpër diafragmë në bark dhe thirret Hiatus oesophageus. Në të njëjtën kohë ngushtica e poshtme ndërton një mekanizëm për mbylljen e tij, i cili thirret edhe Kardia.

Si edhe pjesët e tjera të sistemit të tretjes po ashtu edhe muret e ezofagut janë të përbërë prej katër shtresave të cilat ndahen po ashtu në nënshtresa:

Mucosa
- Lamina epithelialis mucosae
- Lamina propria mucosae
- Lamina muskularis mucosae
Submucosa
Muscularis
Serosa

Sëmundjet e ezofagut

Refluksi gastroezofageal dobësim i sfinkterit gastroezofagal (hernie hiatale, sklerodermë), ose prodhim i skajshëm i acidit.

Shenjat/simptomat shkaktohen nga kontakti i acidit të stomakut me mukozën e ezofagut: djegie e gjoksit (heartburn) që qetësohet nga gëlltitja e ushqimeve. Simptomat mund të ngatërrohen edhe me infarktin e miokardit.
Prania kronike e acidit në ezofag shkakton metaplazi kolumnare (ezofagu i Barrett-it); rreth 10% e metaplazive kolumnare kalojnë në kancer.
Trajtimi:
- a. Barnat: bllokues të pompës protonike (omeprazole, esomeprazole, rabeprazole) ose bllokues të H2 (ranitidine, famotidine, etj.)
- b. Ngritja e kokës të shtratit e vështirëson ngjitjen e acidit në ezofag gjatë gjumit.
- c. Herniet hiatale mund të riparohen kirurgjikisht.

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
-[[Figura:Illu_dige_tract.jpg|thumb|340px|Ezofagu]]
+[[Skeda:Illu_dige_tract.jpg|thumb|340px|Ezofagu]]
 '''Ezofagu''' ([[Gjuha Latine|lat]]. Oesophagus shqip edhe gurmazi) është pjesë sistemit të tretjes së ushqimit dhe shërben për transportin e ushqimit nga gryka deri te [[lukthi]].
@@ Rreshti 5: / Rreshti 5: @@
 == Anatomia e ezofagut ==
 Ezofagu i njeriut është rreth 25 - 30 cm i gjatë. Në pjesë e sipërme shtrihet pas trakesë dhe para kurrizit. Në gjatësinë e tij ezofagu ndahet në tri pjesë:
-*Pjesa e qafës: pars cervicalis
+* Pjesa e qafës: pars cervicalis
-*Pjesa e kraharorit: pars thoracica
+* Pjesa e kraharorit: pars thoracica
-*Pjesa e barkut: pars abdominalis
+* Pjesa e barkut: pars abdominalis
 Në të gjenden tre ngushtica fiziologjike:
-*Ngushtica e lartë thirret edhe goja e ezofagut
+* Ngushtica e lartë thirret edhe goja e ezofagut
-*Ngushtica e mesme ndodhet aty ku ezofagu e prek [[Aorta|Aortën]] dhe thirret ngushtica e Aortës
+* Ngushtica e mesme ndodhet aty ku ezofagu e prek [[Aorta|Aortën]] dhe thirret ngushtica e Aortës
-*Ngushtica e poshtme është aty ku ezofagu kalon nëpër [[Diafragma|diafragmë]] në bark dhe thirret ''Hiatus oesophageus''. Në të njëjtën kohë ngushtica e poshtme ndërton një mekanizëm për mbylljen e tij, i cili thirret edhe ''Kardia''.
+* Ngushtica e poshtme është aty ku ezofagu kalon nëpër [[Diafragma|diafragmë]] në bark dhe thirret ''Hiatus oesophageus''. Në të njëjtën kohë ngushtica e poshtme ndërton një mekanizëm për mbylljen e tij, i cili thirret edhe ''Kardia''.
 Si edhe pjesët e tjera të sistemit të tretjes po ashtu edhe muret e ezofagut janë të përbërë prej katër shtresave të cilat ndahen po ashtu në nënshtresa:
-*Mucosa
+* Mucosa
-**Lamina epithelialis mucosae
+** Lamina epithelialis mucosae
-**Lamina propria mucosae
+** Lamina propria mucosae
-**Lamina muskularis mucosae
+** Lamina muskularis mucosae
-*Submucosa
+* Submucosa
-*Muscularis
+* Muscularis
-*Serosa
+* Serosa
 == Sëmundjet e ezofagut ==
 '''Refluksi gastroezofageal''' dobësim i sfinkterit gastroezofagal (hernie hiatale, sklerodermë), ose prodhim i skajshëm i acidit.
-#Shenjat/simptomat shkaktohen nga kontakti i acidit të stomakut me mukozën e ezofagut: djegie e gjoksit (heartburn) që qetësohet nga gëlltitja e ushqimeve. Simptomat mund të ngatërrohen edhe me infarktin e miokardit.
+# Shenjat/simptomat shkaktohen nga kontakti i acidit të stomakut me mukozën e ezofagut: djegie e gjoksit (heartburn) që qetësohet nga gëlltitja e ushqimeve. Simptomat mund të ngatërrohen edhe me infarktin e miokardit.
-#Prania kronike e acidit në ezofag shkakton metaplazi kolumnare (ezofagu i Barrett-it); rreth 10% e metaplazive kolumnare kalojnë në kancer.
+# Prania kronike e acidit në ezofag shkakton metaplazi kolumnare (ezofagu i Barrett-it); rreth 10% e metaplazive kolumnare kalojnë në kancer.
-#Trajtimi:
+# Trajtimi:
-#*a. Barnat: bllokues të pompës protonike (omeprazole, esomeprazole, rabeprazole) ose bllokues të H2 (ranitidine, famotidine, etj.)
+#* a. Barnat: bllokues të pompës protonike (omeprazole, esomeprazole, rabeprazole) ose bllokues të H2 (ranitidine, famotidine, etj.)
-#*b. Ngritja e kokës të shtratit e vështirëson ngjitjen e acidit në ezofag gjatë gjumit.
+#* b. Ngritja e kokës të shtratit e vështirëson ngjitjen e acidit në ezofag gjatë gjumit.
-#*c. Herniet hiatale mund të riparohen kirurgjikisht.
+#* c. Herniet hiatale mund të riparohen kirurgjikisht.
+[[Kategoria:Anatomi]]
+[[Kategoria:Sistemi tretës]]
-[[Category:Anatomi]]
-[[Category:Sistemi tretës]]
-[[ar:مرئ]]
-[[bg:Хранопровод]]
-[[bs:Jednjak]]
-[[ca:Esòfag]]
-[[cs:Jícen]]
-[[da:Spiserør]]
-[[de:Speiseröhre]]
-[[dv:ކާތަކެތި ހިގާ ހޮޅި]]
-[[el:Οισοφάγος]]
-[[en:Esophagus]]
-[[eo:Ezofago]]
-[[es:Esófago]]
-[[et:Söögitoru]]
-[[eu:Hestegorri]]
-[[fi:Ruokatorvi]]
-[[fr:Œsophage]]
-[[he:ושט]]
-[[hr:Jednjak]]
-[[id:Esofagus]]
-[[is:Vélinda]]
-[[it:Esofago]]
-[[ja:食道]]
-[[ku:Sorîçik]]
-[[la:Oesophagus]]
-[[lt:Stemplė]]
-[[mk:Хранопровод]]
-[[nl:Slokdarm]]
-[[no:Spiserøret]]
-[[pl:Przełyk]]
-[[pt:Esófago]]
-[[ro:Esofag]]
-[[ru:Пищевод человека]]
-[[simple:Oesophagus]]
-[[sk:Pažerák]]
-[[sr:Једњак]]
-[[sv:Matstrupe]]
-[[uk:Стравохід]]
-[[yi:וושט]]
-[[zh:食道]]