Ostrogotët
Ostrogotët (Latin: Ostrogothi, Austrogothi) ishin një popull gjermanik i epokës romake. Në shekullin V, ata ndoqën Visigotët në krijimin e një prej dy mbretërive të mëdha gotike brenda Perandorisë Romake, bazuar në popullsitë e mëdha gotike që ishin vendosur në Ballkan në shekullin IV, pasi kishin kaluar Danubin e Poshtëm . Ndërsa Visigotët ishin formuar nën udhëheqjen e Alarikut I, entiteti i ri politik Ostrogot i cili erdhi për të sunduar Italinë u formua në Ballkan nën ndikimin e Dinastisë Amal, familjes së Theodorikut të Madh .
Historiku
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pas vdekjes së Atilës dhe rënies së perandorisë hunike të përfaqësuar nga Beteja e Nedaos në vitin 453, familja Amal filloi të formojë mbretërinë e tyre në Panoni . Perandori Bizantin Zeno i luajti këta Gotët Panonianë kundër Gotëve Thrakianë, por në vend të kësaj të dy grupet u bashkuan pas vdekjes së udhëheqësit trak Theoderik Straboni dhe djalit të tij Recitach. Zenoni më pas mbështeti Teodorikun për të pushtuar Italinë dhe për të zëvendësuar Odoacerin atje, të cilin ai më parë e kishte mbështetur si mbret të saj. Në vitin 493 Theodoriku i Madh krijoi Mbretërinë Ostrogotike të Italisë, kur ai mundi forcat e Odoacerit dhe vrau rivalin e tij në një banket.
Pas vdekjes së Theoderikut, pati një periudhë paqëndrueshmërie, duke tunduar përfundimisht Perandorin Bizantin Justinian për t'i shpallur luftë Ostrogotëve në vitin 535, në një përpjekje për të rivendosur pushtetin në ish -provincat perëndimore të Perandorisë Romake . Fillimisht, Bizantinët ishin të suksesshëm, por nën udhëheqjen e Totilës, gotët ripushtuan pjesën më të madhe të territorit të humbur deri në vdekjen e Totilës në Betejën e Taginaes. Lufta zgjati për gati 21 vjet dhe shkaktoi dëme të mëdha në të gjithë Italinë, duke zvogëluar popullsinë e gadishullit. Ostrogotët e mbetur në Itali u tretën në Lombardët, të cilët krijuan një mbretëri në Itali në vitin 568.
Ashtu si me grupet e tjera gotike, historia e popujve që i përbënin ata para se të arrinin në Ballkanin Romak është e vështirë të rindërtohet në detaje. Sidoqoftë, Ostrogotët shoqërohen me emrin e mëparshëm Greuthungi. Vetë Ostrogotët u referoheshin më shumë thjesht si Gotë edhe në shekullin V, por para kësaj ata u referuan një herë, në një poezi të Klaudianit e cila i shoqëron ata me një grup Greuthungi, të vendosur si një njësi ushtarake në Frigji . Për më tepër, historiani i shekullit VI të gotëve Jordanes i barazoi Ostrogotët e kohës së tij me Gotët e sunduar nga Mbreti Ermanaric në shekullin IV, të cilët shkrimtari romak Ammianus Marcellinus i kishte quajtur Greuthungi, dhe i përshkroi ata se jetonin midis lumenjve Dniester dhe Don. Hunët dhe Alanët sulmuan Gotët nga lindja dhe grupe të mëdha Gotësh u transferuan në Perandorinë Romake, ndërsa të tjerët u bënë nënshtrues të Hunëve.
Theodemiri dhe Theoderiku i zhvendosën Gotët e tyre nëpër Ballkan, ndërsa ndërkohë, Gotët Thrakë ishin fokusi kryesor i fuqisë gotike. Për ca kohë ata mbajtën një pjesë të Maqedonisë dhe Ilirisë, duke kontrolluar një pjesë të Via Egnatia midis qyteteve kryesore romake të Durrësit dhe Thesalonikut . Theodemir vdiq në Cyrrhus në vitin 474, pasi ishte siguruar që Theoderiku ("i Madh") të ishte caktuar si pasardhës. Në të njëjtin vit, Teoderiku tjetër ("Straboni"), mbeti jashtë favorit të perandorit të ri Zeno. [1]
Në mungesë të pranisë unifikuese të Theodoric, Ostrogothët dhe Visigotët nuk ishin në gjendje të konsolidonin mbretëritë e tyre pavarësisht nga farefisnia e tyre e përbashkët gjermane. Disa raste kur ata vepruan së bashku pas kësaj kohe janë shumë të shpërndara dhe të rastësishme. Amalariku arriti në mbretërinë Visigotike në Iberi dhe Septimania. Nipi i Theodorikut Athalaricku mori mantelin si mbret i Ostrogothëve për pesë vitet e ardhshme. [1] Provence iu shtua sundimit të mbretit të ri ostrogotik Athalarik dhe përmes vajzës së tij Amalasuntha e cila u emërua regjente. [2] Të dy nuk ishin në gjendje të zgjidhnin mosmarrëveshjet midis elitave gotike.
Mbreti Theodahad, (i lindur në Tauresium të Dardanisë) që përndryshe ishte kushëriri i Amalasunthas dhe nipi i Theodorikut përmes motrës së tij, i mori përsipër dhe i vrau ata; [1] megjithatë uzurpatorët çuan në më shumë gjakderdhje. Në krye të kësaj përleshjeje, Ostrogotët u përballën me sfidat doktrinore të shkaktuara nga krishterizmi i tyre arian, të cilin edhe aristokracia e Bizantit dhe Papati e kundërshtuan me forcë - aq sa edhe i bashkoi ata. [3]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Amory, Patrick (1997). People and Identity in Ostrogothic Italy, 489–554. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1086/ahr/103.5.1569. ISBN 0-521-52635-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!). - Backman, Clifford R (2008). The Worlds of Medieval Europe. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-533527-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Bauer, Susan Wise (2010). The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. New York: W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-39305-975-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Burns, Thomas (1984). A History of the Ostrogoths. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. ISBN 0-253-32831-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Bury, J. B. (2000). The Invasion of Europe by the Barbarians. New York: W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-39300-388-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Cameron, Alan; Long, Jacqueline; Sherry, Lee (1993). Barbarians and Politics at the Court of Arcadius. University of California Press. ISBN 0520065506.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Cantor, Norman F. (1994). The Civilization of the Middle Ages. New York: Harper Perennial. ISBN 0-06-092553-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Chisholm, Hugh (1910). The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. (Volumes 11–12). New York: Encyclopædia Britannica Inc.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Vendodhja (lidhja) - Christensen, Arne Søby (2002). Cassiodorus, Jordanes and the History of the Goths: Studies in a Migration Myth. Copenhagen: Museum Tusculanum Press. ISBN 9788772897103.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Collins, Roger (1999). Early Medieval Europe, 300–1000. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-33365-808-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Dalby, Andrew (1999). Dictionary of Languages. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-23111-568-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - De Puy, William Harrison (1899). The World-wide Encyclopedia and Gazetteer (vol 4). New York: Werner Co.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Encyclopædia Britannica, "Ostrogoth", stable URL: http://www.britannica.com/EBchecked/topic/434454/Ostrogoth
- Frassetto, Michael (2003). Encyclopedia of Barbarian Europe: Society in Transformation. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-263-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Ghosh, Shami (2015). Writing the Barbarian Past: Studies in Early Medieval Historical Narrative. Leiden: Brill. ISBN 978-9-00430-581-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Halsall, Guy (2007). Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568. Cambridge and New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-52143-543-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (1988). "The Anti-Scythian Tirade of Synesius' "De Regno"". Phoenix. 42 (2): 156. doi:10.2307/1088231. JSTOR 1088231.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (1989). "Cassiodorus and the Rise of the Amals: Genealogy and the Goths under Hun Domination". The Journal of Roman Studies. 79: 103–128. doi:10.2307/301183. JSTOR 301183.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (1996). The Goths. Oxford: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-16536-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (1999), "The Creation of the Visigoths", The Visigoths from the Migration Period to the Seventh Century: An Ethnographic Perspective, ISBN 978-0851157627
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (2003), "Gens and Regnum among the Ostrogoths", përmbledhur nga Goetz, Hans-Werner; Jarnut, Jörg; Pohl, Walter (red.), Regna and Gentes: The Relationship Between Late Antique and Early Medieval Peoples and Kingdoms in the Transformation of the Roman World, ISBN 9004125248
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (2007), "Merely an Ideology? – Gothic identity in Ostrogothic Italy", përmbledhur nga Barnish; Marazzi (red.), Linguistic and Literary Traces of the Ostrogoths, The Ostrogoths from the Migration Period to the Sixth Century: An Ethnographic Perspective, Studies in Historical Archaeoethnology, vëll. 7, ISBN 978-1843830740
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (2009). Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-989226-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heather, Peter (2018). "Ostrogoths". përmbledhur nga Oliver Nicholson (red.). The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Vëll. Vol 2, J–Z. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19881-625-6.
{{cite book}}:|volume=ka tekst shtesë (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Jordanes (1915). The Gothic History of Jordanes. Translated by Charles C. Mierow. London: Oxford University Press. OCLC 463056290.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kim, Hyun Jin (2013). The Huns, Rome and the Birth of Europe. Cambridge and New York: Cambridge University Press. ISBN 978-1-10700-906-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kulikowski, Michael (2002), "Nation versus Army: A necessary contrast?", përmbledhur nga Gillett, Andrew (red.), On barbarian identity. Critical approaches to ethnicity in the early middle ages, Turnhout, fq. 69–84
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja) - Larned, J. N., red. (1895). History for Ready Reference. Cambridge, MA: C.A. Nichols.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Long, Jacqueline (1996), "5", Claudian's In Eutropium: Or, How, When, and Why to Slander a Eunuch, ISBN 978-0807863053
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Oman, Charles W.C (1902). The Byzantine Empire. New York: G.P. Putnam’s Sons.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Todd, Malcolm (1999). The Early Germans. Oxford: Blackwell. ISBN 0-631-16397-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Waldman, Carl; Mason, Allan R. (2006). Encyclopedia of European Peoples. New York: Facts on File. ISBN 978-0-81604-964-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Wallace-Hadrill, J. M. (2004). The Barbarian West, 400–1000. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-0-63120-292-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Wolfram, Herwig (1988). History of the Goths. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-52006-983-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Wolfram, Herwig (1997). The Roman Empire and its Germanic Peoples. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-08511-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)