Beoarbaidjen fon 1. Januoar

Die '''eerste Januoar''' is die eerste Dai in dän gregorioanske Kalänner un somäd in uus Kultuurruumte '''Näijier'''. Deer blieuwe noch 364, in Skaltjiere 365 Deege bit tou dät Jierseende.

== Skjonisse ==
* [[1502]]: Die [[Portugal|portugiesiske]] Seefoarder [[Gaspar de Lemos]] findt ju Bucht, wier däälich ju [[Brasilien|brasilioanske]] Stääd [[Rio de Janeiro]] lait.
* [[1801]]: Dät Keeningriek Grootbritannien fereend sik mäd dät Keeningriek Irlound tou't Fereende Keeningriek fon Grootbritannien un Irlound (Däälich is in dät [[Fereeniged Köönichriek fon Groot-Britannien un Noudirlound|Fereenigede Keeningriek]] ieuwenske [[Grootbritannien]] bloot noch [[Noudirlound]] mee oane.
* [[1834]]: 18 düütske Fürstenduume treede, unner Uutsluut fon [[Aastriek]], dän [[Düütsken Tolfereen]] bie. Foaraaln wollen jo deermäd roakje, dät die Honnel twiske do düütske Stoaten eenfacher wäd. Dät kumt tou een wirtskuppelke Ferbeeterenge fon aal do bedeeligede Stoaten.
* [[1842]]: Wilst dän [[Fäärme Ängelsk-Afghaniske Kriech]] unnerskrift die [[Fereend Köönichriek fon Grootbritannien un Noudirlound|britiske]] Generoalmajor [[William George Keith Elphinstone]] touhoope mäd Fierdere fon afghaniske Apstoundiske in Kabul ju Kapitulatsjoonsuurkuunde.
* [[1863]]: [[Abraham Lincoln]] unnerskrift juu [[Emanzipationsproklamation|Emanzipationsakte]], deertruch kriegje doo Swotte in doo [[Fereende Stoaten fon Amerikoa|USA]] gjuchtelke Fräiegaid.
* [[1901]]: Do in't Foaren oainstoundige Rebätte [[New South Wales]], [[Victoria (Australien)|Victoria]], [[Queensland]], [[South Australia]], [[Western Australia]] und [[Tasmanien]] sluute sik touhoope tou'n Buundesstoat [[Australien]] (Commonwealth of Australia).
* [[1902]]: Eepenenge fon een Sunneruutstaalenge mäd Wierke fon dän griechisk-spoanske Moaler [[Dominikos Theotokopoulos]] (uk naamd "El Greco") in [[Madrid]]. Do Skilleroatsjen wieren urloang ferjeeten wuden un suurgeden nu foar Apsjoon.
* [[1959]]: In dän Ferloop fon ju [[Kuboanske Revolutsjoon]] lopt die foarige Diktoator [[Fulgencio Batista]] wäch. Ju Heerskup faalt deermäd oun [[Fidel Castro]].
* [[1979]]: Do [[USA]] beginne een diplomoatiske Ferbiendenge mäd ju [[Foulksrepublik China]], do Ferbiendengen ätter ju [[Republik China]] ap Taiwan wäide oubreeken.
* [[1985]]: [[Gräinlound]] ferlät ju [[Europäiske Union]]
* [[1987]]: [[Pierre Aubert]] wäd Buundespräsidänt fon juu [[Swaits]].
* [[1997]]: Noomsferannerenge fon Provinz Friesland ätter Provinz [[Fryslân]].
* [[2002]]: Ju näie Weerenge [[Euro]] wäd in 12 Lounde fon ju [[Europäiske Union]] as Boarjäild ienfierd.
* [[2002]]: In [[Afghanistan]] uurnimt [[Hamid Karzai]] ju Uurgongsregierenge.
* [[2007]]: [[Rumänien]] un [[Bulgarien]] wäide in ju [[Europäiske Union]] apnuumen.
* [[2015]]: [[Litauen]] wäd dät njuugentienste Lid fon ju [[Euro-Soone]]
* [[2016]]:  In [[Nürnberg]] wäd aan Mon truch aan [[Antisemitismus|antisemitisken]] Oungrieper, die sien Offer foar [[Juudendum|juudsk]] hoaldt, in't U-Boan-Glais smieten. Die Oungrieper fersoacht, him tou hinnerjen, wier ruuttoukuumen, man die Mon kon rädded wäide.
* [[2018]]: Do [[Kultuurhaudstääd fon Europa|Europäiske Kultuurhaudstääde 2018]] sunt [[Ljouwert]] in [[Fryslân]] un [[Valletta]] in [[Malta]].
* [[2019]]: Die gjuchts-populistiske [[Jair Bolsonaro]] trät sien Boantje as Stoatspräsident fon [[Brasilien]] oun.
* [[2019]]: [[Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen 2019|Ounsleeke in Bottrop, Essen un Oberhausen]] - Aan düütsken Neonazi fersoacht, mäd een Auto Asyl-Bewierwere dood tou fieren. Tjoon Ljuude, deerfon two Bäidene, wäide ferseerd, man dät rakt neen Doode. Monken do tjoon Ferseerde sunt fieuw syriske Fluchtlinge, two uut Afghanistan, aan Essener mäd turske Wuttele, uur do two uurige lät sik in do Begjuchte niks ruutfiende. Ju Ienoardenge as Terror-Ounsleek is striedich, uumdät die Deeder fon aan Psychiater foar nit ful skäildfäidich heelden wuude.
* [[2020]]: Uk wan do Chineeske Autoritäten intwiske sälwen ju Kroankhaid oun ju WHO mälded hieden, wäide oachte Ljuude, deerunner die Dokter [[Li Wenliang]], die ju Kroankhaid [[COVID-19]] eepentelk moaked häd, stroafgjuchtelk ferfoulged, foar dät "Ferspreeden fon falske Ättergjuchte", wät "negative sosjoale Foulgen" hääbe kon.

[[Kategorie:Januoar]]