Jakarta
 | |
| "Jaya Raya" ("Jaya jeung Agung") | |
 | |
| Koordinat | 5°19'12" - 6°23'54" LK, 106°22'42" - 106°58'18" BW |
| Dasar hukum | |
| Tanggal penting | 22 Juni 1527 (hari jadi) |
| Ibu kota | Jakarta |
| Gubernur | Ir. H. Joko Widodo |
| Lega | 740,28 km2 |
| Pangeusi | 8.792.000 (2004) |
| Kapadetan | 16.667/km2 |
| Kabupatén | 1 |
| Kota | 5 |
| Kacamatan | 44 |
| Kalurahan/Désa | 267 |
| Suku | Batawi (10%), Suku Jawa, Suku Sunda, Tionghoa (10%) |
| Ageman | Islam (86%), Protéstan (6%), Katolik (4%), Buda (4%), Hindu |
| Basa | Basa Indonesia, basa Batawi, basa Jawa, basa Sunda |
| Zona waktu | WIB (UTC+7) |
| Lagu Daérah | {{{lagu}}} |
|
Ramatloka resmi: www.jakarta.go.id | |
| (?) | |
Daerah Khusus Ibukota (DKI) Jakarta nyaéta salasahiji propinsi sakaligus ibu kota Indonésia. Lantaran Jakarta minangka hiji dayeuh nu dijadikeun puseur dayeuh Indonesia, ku kituna Jakarta boga status nu sarua jeung propinsi. Jakarta aya di beulah kulon kidul Pulo Jawa. Dina taun 2004, legana kurang leuwih 650 km² sarta pangeusina aya 8.792.000 jiwa.
Sajarah
Jakarta dipikawanoh minangka palabuan di muhara Walungan Ciliwung. Asal-usulna bisa dijujut ti jaman Hindu dina abad ka-5. Urang Éropah nu munggaran datang ka Jakarta nyaéta urang Portugis. Dina abad ka-16, pangéréh ti Portugis dibéré idin ngadegkeun bénténg di Sunda Kalapa.
Asal-usul milangkala Jakarta kaping 22 Juni nyaéta ditalukeunnana Sunda Kalapa ku Fatahillah taun 1527, ogé lantaran kitu ngaran dayeuhna diganti jadi Jayakarta nu hartina "kameunangan".
Urang Walanda datang ka Jayakarta ahir abad ka-16 dina taun 1619, VOC dipingpin ku Jan Pieterszoon Coen nalukkeun Jayakarta sarta saterusna ngarobah ngaran dayeuhna jadi Batavia. Dina jaman Walanda, Batavia tumuwuh jadi kota gedé tur penting.
Éréhan ku Jepang dimimitian taun 1942 sarta ngaganti ngaran Batavia jadi Jakarta keur narik hate pangeusina dina mangsa Perang Dunya II. Kota ieu oge minangka tempat Proklamasi Kamerdékaan Républik Indonésia tanggal 17 Agustus 1945 tur ditempatan ku Walanda nepi ka diakuna kadaulatan taun 1949.
Dina Méi 1998, kajadian karusuhan di Jakarta nu sasarannana lolobana urang Tionghoa. Gedong MPR/DPR dicicingan ku mahasiswa nu kahayang réformasi. Ahir tina karusuhan ieu nyaéta turunna Présidén Soeharto tina korsi kaprésidenan.
Basa
Karajaan Tarumanagara anu puseurna di Sundapur, kungsi diserang sarta ditalukkeun ku karajaan Sriwijaya ti Sumatera. Ku lantaran kitu étnis Sunda di palabuan Sunda Kalapa laér saméméh Sumpah Pemuda. Masarakatna geus ngagunakeun basa Malayu anu umum dipaké di Sumatera saterusna dijadikeun minangka basa nasional. Alatan béda basa anu dipaké, dina awal abad ka-20, Walanda nganggap jelema anu bubuara di sabudeureun Batavia minangka étnis anu béda jeung etnis Sunda sarta disebut etnis Batawi (kecap turunan tina Batavia). Sanajan kitu loba kénéh ngaran wewengkon sarta ngaran walungan anu masih tetep dipertahankeun maké basa Sunda saperti ngaran-ngaran Ancol, Pancoran, Cilandak, Ciliwung, Cideng (anu asalna tina Cihideung sarta saterusna robah jadi Cideung sarta ahirna jadi Cideng), sarta ngaran-ngaran séjénna anu masih luyu jeung ngaran-ngaran tempat anu digambarkan dina naskah buhun Bujangga Manik anu ayeuna ditunda di perpustakaan Bodleian, Oxford, Inggris.
Sanajan basa formal anu dipaké di Jakarta nyaéta Basa Indonésia, basa informal atawa basa gaul sapopoé nyaéta Basa Indonésia dialek Betawi.
Basa daerah ogé dipaké ku anu asalna ti wewengkon séjén, saperti basa Sunda, basa Jawa, basa Minang, basa Batak, basa Madura, basa Bugis, ogé basa Tionghoa. Hal ieu lumangsung alatan Jakarta minangka tempat rupa-rupa séké sélér panggih. Pikeun komunikasi di antara rupa-rupa séké sélér, dipaké Basa Indonésia.
Iwal ti éta, mucunghul ogé basa gaul anu tumuwuh di golongan nonoman kalawan kecap-kecap anu sakapeung dicampur jeung basa deungeun. Sababaraha conto pamakéan basa ieu téh Please dong ah!, Cape deh!, sarta So what gitu loh!.
Basa Inggris mangrupa basa deungeun anu panglobana dipaké, utamana pikeun kapentingan diplomatik, atikan, sarta bisnis.
Budaya
Minangka puseur dayeuh Indonésia, Jakarta ngirut pendatang ti sakumna Indonésia, alatan kurang ratana kamekaran di puseur sarta wewengkon ngabalukarkeun arus urbanisasi anu gedé. Urbanisasi ieu pisan anu mawa sagala rupa budaya asup ka Jakarta. Suku-suku anu nyicingan Jakarta diantarana Urang Batawi, Jawa, Sunda, Minang, Batak, jeung Tionghoa.
Budaya Batawi minangka padumuk asli rada kasilih ku budaya séjén boh ti Indonésia boh budaya deungeun. Pikeun ngamumulé budaya Batawi, diadegkeun cagar budaya di Dinya Babakan.
Budaya séjén anu ogé has di Jakarta nyaéta basa gaul anu diomongkeun ku para rumaja. Sawatara conto pamakéan basa ieu téh Please deh ah! sarta So what gitu loh!.
Musik tradisional atawa modérn di Jakarta ngagambarkeun ngahijina antarbudaya sarta étnis. Pangaruh ti luar Indonésia asalna ti Walanda, Tiongkok, Portugis, Arab sarta India. Komo nepi ka ayeuna, Jakarta masih dianggap kiblat pikeun kamekaran musik di Indonésia.
Pikeun musik tradisional di Jakarta, kawas tanjidor sarta gambang kromong, aya pangaruh etnis ti luar Jakarta Sunda kawas pamakéan rebab sarta tarompet tradisional. Saterusna pangaruh deungeun kawas Trombone sarta Gitar ti Éropa sarta sawatara wirahma musik tradisional Tionghoa.
Seni ibing di Jakarta mangrupa ngahijina antar unsur-unsur budaya anu aya di jerona. Mimitina seni tari di Jakarta ngabogaan pangaruh ti Sunda sarta Tionghoa kawas ibing anu ngabogaan corak tari Jaipong kalawan kostum penari has pamaén Opera Beijing. Tapi Jakarta bisa dingaranan wewengkon anu pangdinamisna. Sajaba ti seni tari heubeul ogé mecenghul seni tari jeung gaya sarta koreografi anu dinamis.
Carita rahayat anu mekar di Jakarta, sajaba ti carita rahayat anu geus dipikawanoh kawas Si Pitung, ogé dipikawanoh carita rahayat séjén kawas serial Jagoan Tulen anu ngalalakonkeun jawara-jawara Batawi boh dina pajoangan boh kahirupana anu katelah "heuras". Sajaba ti ngadongéngkeun jawara atawa jawara dunya pasilatan, ogé dipikawanoh carita Nyai Dasima anu ngagambarkeun kahirupan jaman kolonial.
Sajaba ti budaya musik, tari-tarian sarta carita rahayat, balaréa Batawi ogé mikawanoh seni lenong sarta topeng batawi Si Janthuk anu kiwari geus dianggap langka.
Démografi
|
* (id) data 1 Januari 2006 sumberna ti Dinas Kependudukan Dan Catatan Sipil Provinsi DKI Jakarta |
Jumlah pangeusi di Jakarta kira-kira 7.512.323 (2006) tapi lamun beurang, angka ieu nambah marengan datangna para pagawé ti kota satelit saperti Bekasi jeung Dépok. Kota/kabupatén nu pangpadetna nyaéta Jakarta Timur kalayan jumlah pangeusi 2.131.341 jiwa, sedengkeun Kapuloan Seribu mangrupa kabupatén nu pangeusina pangsaeutikna, nyaéta 19.545 jiwa.
Basa nu digunakeun di Jakarta nyaéta basa Indonésia. Basa daérah ogé digunakeun ku para pangeusi nu sasélér, tur kusabab di Jakarta loba pisan séké sélérna, basa Indonésia nu dipaké. Iwal ti éta, mucunghul ogé basa gaul nu tuwuh jeung mekar di kalangan barudak ngora, tur kecap-kecapna sakapeung dicokot tina basa deungeun.
Ageman nu dianut ku masarakat DKI Jakarta kacida rupa-rupana kaasup diantarana kalima ageman nu diaku ku pamaréntah Indonésia (Islam, Kristen, Katolik, Hindu, jeung Budha) Tempat ibadah ageman-ageman éta ogé aya di Jakarta contona:
- Masjid Istiqlal
- Masjid Agung Al-Azhar
- Garéja Katedral Jakarta
- Garéja Imanuél
- Pura Adhitya Jaya
- Vihara Dhammacakka Jaya
Pamaréntahan
DKI Jakarta mibanda status husus minangka Daerah Khusus Ibukota. DKI Jakarta ieu dibagi jadi lima kota jeung sakabupatén, nyaéta:
- Kota Jakarta Utara, kode posna 14xxx.
- Kota Jakarta Pusat, kode posna 10xxx.
- Kota Jakarta Barat, kode posna 11xxx.
- Kota Jakarta Timur, kode posna 13xxx.
- Kota Jakarta Selatan, kode posna 12xxx.
- Kabupatén Kapuloan Seribu
Transportasi
Jero Kota
Di DKI Jakarta, aya jaringan jalan raya jeung jalan tol nu ngalayanan sakuliah kota sanajan dina kanyataanaana jumlah mobil henteu sabanding jeung jumlah jalan ogé (5-10% jeung 4-5%).
Numutkeun data ti Dinas Perhubungan DKI, kacatet aya 46 kawasan nu kalayan 100 titik simpang rawan macét di Jakarta. Définisi rawan macét nyaéta arus henteu stabil, kecepatan handap sarta antrian panjang. Kawasan nu miboga leuwih ti opat titik simpang rawan macét nyaéta:
- Kawasan Ancol/Gunung Sahari
- Kawasan Jatibaru/Tanah Abang
- Kawasan Kalimalang
- Kawasan Mampang/Buncit
- Kawasan Pasar Minggu
- Kawasan Pondok Indah
- Kawasan Pulo Gadung
- Kawasan Tambora.
- Kawasan Roxi
Pariwisata
DKI Jakarta miboga sababaraha tujuan pariwisata saperti:
- Kebon Binatang Ragunan
- Monumén Nasional
- Musium Gajah
- Taman Mini Indonésia Indah
- Taman Impian Jaya Ancol
- Pulo Seribu
Tempo Ogé: Musium-musium di Jakarta
Permasalahan
Permasalahan sosial
Posisi DKI Jakarta minangka puseur paekonomian geus ngarojong pandatang ti luar Jakarta jeung luar Jawa daratang pikeun neangan rejeki di Jakarta. Loba diantara nu daratang ka Jakarta teu dibekelan ku kaahlian jeung katerampilan husus, nepi ka dampak sosial nu sok mucunghul nyaéta masalah pangangguran nu patali jeung masalah kamiskinan sarta kriminalitas.
Jumlah pendatang di Jakarta (2002-2005)
|
Catetan: * perkiraan
(id) Sumber: Dinas Kependudukan Dan Catatan Sipil Provinsi DKI Jakarta
Permasalahan lingkungan
Polusi udara jeung runtah mangrupa masalah nu disanghareupan di Jakarta. Iwal ti eta, Jakarta biasana jadi langganan banjir nalika usum hujan sabab mangpetna saluran cai jeung beuki kurangna leuweung di daerah Bogor jeung Dépok.
Imah Adat
Pakarang tradisional
Kadaharan
Salasahiji kadaharan tradisional Jakarta nyaéta Kerak Telor jeung Soto Betawi.
Tempo Ogé
Tumbu Luar
 |
Wikimedia Commons mibanda média séjénna nu patali jeung Category:Jakarta. |
- (id) Loka resmi
- (id) Loka resmi pariwisata
- (id) Loka Dinas Kependudukan dan Catatan Sipil DKI
- (id)(en) Peta online Jakarta di CyberMap