Tazama chanzo cha Uislamu nchini Tanzania

[[File:Bundesarchiv Bild 105-DOA0232, Deutsch-Ostafrika, Arabische Moschee.jpg|thumb|[[Msikiti mkuu wa Kilwa]] ni kati ya misikiti ya zamani zaidi [[Afrika Mashariki]].]]
{{Islam by country}}
'''[[Uislamu]] nchini [[Tanzania]]''' ni mojawapo kati ya [[dini]] kubwa zaidi.

[[Idadi]] ya wafuasi katika Tanzania haijulikani kikamilifu na makadirio yako kati ya [[theluthi]] moja<ref>[http://globalreligiousfutures.org/countries/tanzania#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016 35% kufuatana na Pew research center] {{Wayback|url=http://globalreligiousfutures.org/countries/tanzania#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016 |date=20190301140032 }}, iliangaliwa February 2019</ref> na [[nusu]] <ref>[http://www.muslimpopulation.com/africa/ 55% kufuatana na tovuti ya Kiislamu muslimpopulation.com], iliangaliwa February 2019</ref> ya Watanzania wote kwa sehemu ya [[Tanganyika]] na 97 - 99% ya jumla ya wakazi wa [[Zanzibar]].<ref>"Vikundi vingi vya kidini vinasita kukadiria demografia ya kidini, lakini viongozi wa dini walio wengi wanakadiria wananchi kuwa 50% Wakristo na 50% Waislamu. Utafiti wa Pew Forum wa 2010 umekadiria Wakristo kuwa takriban 61%, Waislamu 36 % na wafuasi wa dini nyingine kuwa 3%" - ripoti ya Pew Forum kwa mwaka 2012:[http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2012/af/208204.htm] (Kiingereza)</ref> Takwimu zote zinazohusu dini katika Tanzania zinatia shaka. <ref> "Swali la asilimia la Waislamu na Wakristo ni jambo la kisiasa nchini Tanzania kama katika nchi nyingine kadhaa za Afrika. Takwimu zinazotolewa na shirika za Kikristo na Kiislamu zinaonyesha upendeleo haziwezi kutegemewa."{{cite web|last=Abdulaziz Y. Lodhi and David Westerlund|title=African Islam in Tanzania|url=http://www.muslimpopulation.com/africa/Tanzania/African%20Islam%20in%20Tanzania.php|accessdate=25 May 2014}} (Kiingereza)</ref> 

==Historia==
[[Image:Tz-map.png|thumb|right|Tanzania, nchi inayounganishwa na eneo la bara linaloitwa Tanganyika na visiwa vya Zanzibar]]
Ushahidi hasa wa uwepo wa awali wa Uislamu katika [[Afrika Mashariki]] ni uanzishwaji wa misikiti katika [[kisiwa]] cha Shanga na [[Pate]] kwenye machimbo ya [[dhahabu]], [[fedha]] na [[shaba]] ambapo [[sarafu]] zake ziliokotwa zenye [[tarehe]] za kuanzia [[830]] wakati wa machimbo hayo kwenye [[miaka ya 1980]].

[[Historia]] ya Uislamu nchini Tanzania imeanza kunako miaka ya [[960]]-[[1000]] [[AD]], wakati Ali ibn al-Hassan Shirazi alikuwa mmoja kati ya watoto saba wa kiume wa [[Shah]] wa [[Shiraz]], [[Uajemi]], [[mama]] yake akiwa ni [[mtumwa]] wa [[Uhabeshi|Kihabeshi]]. Kufuatia [[kifo]] cha [[baba]] yake, Ali alitimuliwa na kunyimwa [[urithi]] na [[ndugu]] zake. Kachukua [[jahazi]] lake kupitia [[Mlango wa Hormuz|Hormuz]], Ali ibn al-Hassan Shirazi, na kikundi kidogo cha wafuasi wakafanikiwa kufanya mapumziko yao ya kwanza mjini [[Mogadishu]], [[bohari]] la ki[[biashara]] katika [[pwani]] ya Afrika Mashariki.

[[File:East Africa, c.1500.jpg|thumb|Miji ya Afrika Mashariki, iliyotaliwa na [[Usultani wa Kilwa]].]]

Wakaendesha jahazi lao kuelekea [[pwani]] ya Afrika, Ali ibn al-Hassan Shirazi kasema anataka kununua kisiwa cha Kilwa kutoka kwa mfalme wa Kibantu aliyeitwa 'Almuli' na kuunganisha sehemu ndogo ya daraja la nchi kavu ambalo linaonekana wakati wa maji madogo. Mfalme yule alikubali kuiuza Kilwa kwa bwana Ali ibn al-Hassan Shirazi kwa nguo zenye rangirangi na hariri kwa lengo la kupendezesha kisiwa hicho. Mara baada ya kuinunua Kilwa, Washirazi wale wakaanza kuchimba daraja mpaka wa nchi kavu, na Kilwa ikawa kisiwa na baadaye yakawa [[makao makuu]] ya [[Usultani wa Kilwa]].

Wakati wa umaarufu wake wa nguvu kunako miaka ya 1300-1400, [[Usultani wa Kilwa]] ukamiliki au ukadai umiliki wa miji ya bara kama vile [[Malindi]], [[Sofala]] na nchi za visiwa kama vile [[Mombasa]], [[Kisiwa cha Pemba|Pemba]], [[Unguja]], [[Mafia]], [[Comoros]] na [[Inhambane]] - kwa lengo la kutawala ambapo sasa hivi hutajwa kama ''Pwani ya Waswahili''.

Jengo ambalo la zamani na bado lipo zima Afrika Mashariki ni [[Msikiti wa Kizimkazi]] huko mjini kusini mwa [[Unguja]] tangu mwaka [[1107]]. Inaonekana ya kwamba Uislamu ulikuwa unaenea haraka zaidi katika maeneo ya [[Bahari ya Hindi]] kunako [[karne ya 14]]. Wakati [[Ibn Battuta]] katembelea Afrika Mashariki mnamo [[1332]], ameripoti kujisikia kama yupo nyumbani kwa sababu ya Uislamu ulioenea katika maeneo hayo. 

Kawaida ya idadi kubwa ya wakazi wa pwani ilikuwa Waislamu, na [[Kiarabu]] ilikuwa lugha ya kufundishia na vilevile ya kibiashara. Bahari yote ya Hindi ilipata kuonekana kama vile bahari ya Kiislamu. Waislamu walishika hatamu katika biashara na uanzishwaji wa makazi katika pwani ya Kusinimashariki mwa Asia, [[India]] na [[Afrika Mashariki]].

Uislamu ulienea hasa kwa njia ya shughuli za kibiashara katika pwani ya Afrika Mashariki, si kwa ushindi na uenezi wa mabavu kama jinsi ilivyokuwa huko Kaskazini mwa Afrika, na ikabaki kama pwani ya ajabu kwa muda mrefu. 

Wakati wa uvamizi wa mabavu wa [[Wareno]] katika maeneo ya pwani yaliyotokea mnamo [[karne ya 16]], Uislamu ulikuwa tayari umeshajikita vya kutosha, karibia kila [[familia]] ilikuwa imeungamana na Uarabu, [[Uajemi]], Uhindi na hata kuungana kisiasa na Kusinimashariki mwa Asia na baadhi ya sehemu za kaskazini na mashariki mwa Bahari ya Hindi. 

Mwishoni mwa [[karne ya 17]] na mwanzoni mwa [[karne ya 18]], Waislamu wa pwani waliweza kuwatimua Wareno kwa msaada wa [[Oman]]. Waomani wakaongeza athira ya kisiasa hadi hapo mwishoni mwa [[karne ya 19]] ambapo [[Ulaya|Wazungu]] walipoanza kuwasili katika pwani ya [[Afrika Mashariki]].

Wakati [[Oman]] inatawala pwani hiyo kisiasa, uenezi wa Uislamu uliongezeka pia ndani ya [[Afrika Mashariki]]. Mawasiliano ya kibiashara na watu wa ndani, hasa [[Wanyamwezi]], na kuanza kupewa umuhimu kwa sehemu kama za [[Tabora]] katika maeneo yenye [[Wanyamwezi]] na [[Ujiji]] katika [[Ziwa Tanganyika]] ikawa kitovu kikuu cha uongezaji wa [[biashara ya utumwa]] na [[pembe za ndovu]]. 

Machifu wengi, hata sehemu za [[Uganda]], walisilimu na kuanza kushirikiana na Waislamu wa pwani. Biashara ya utumwa haikusaidia kueneza Uislamu tu, bali pia lugha ya [[Kiswahili]] na utamaduni wa Waswahili. 

Kabla ya kuanzishwa kwa [[Afrika Mashariki ya Kijerumani]] kunako [[miaka ya 1880]] athira za Waswahili zilikuwa na kikomo, hasa waliishi katika maeneo yao tu waliyoyazoea.

==Tazama pia==
* [[Tanzania]]
* [[Uislamu mjini Zanzibar]]

==Marejeo==
<references/>

==Viungo vya Nje==
* [http://www.law.emory.edu/IFL/legal/tanzania.htm Islamic family law in Tanzania]
{{Hoja Kuhusu Tanzania}}
{{Africa in topic|Islam in}}
[[Jamii:Uislamu nchini Tanzania]]
[[Jamii:Uislamu nchi kwa nchi|Tanzania]]
[[Jamii:Uislamu barani Afrika|Tanzania]]
[[Jamii:Dini nchini Tanzania]]