Tito Okello
Tito Lutwa Okello (1914 - 3 Juni 1996) alikuwa afisa wa jeshi la Uganda na mwanasiasa pia; alipata kuwa Rais wa Uganda kuanzia tarehe 29 Julai 1985 hadi tarehe 26 Januari 1986.
Maisha
[hariri | hariri chanzo]Tito Okello alizaliwa katika kabila la Waacholi, katika mkoa wa Nam Okora, wilaya ya Kitgum. Alijiunga na King's African Rifles mnamo 1940 na alihudumu katika Kampeni ya Afrika Mashariki ya Vita vya Kidunia vya pili. Kama afisa wa jeshi wa kazi, alikuwa na kazi anuwai.Okello alikuwa mmoja wa makamanda katika muungano kati ya Jeshi la Ulinzi la Wananchi wa Tanzania na Jeshi la Ukombozi la Uganda, ambao walimwondoa Idi Amin mamlakani mnamo 1979. Alichaguliwa kuwa Kamanda wa Jeshi la Ukombozi la Uganda kutoka 1980 hadi 1985.
Mapinduzi ya kijeshi
[hariri | hariri chanzo]Mnamo Julai 1985, pamoja na Bazilio Olara-Okello, Tito Lutwa Okello walifanya mapinduzi yaliyomwondoa rais Milton Obote. Alitawala kama rais kwa miezi sita hadi alipoangushwa na Jeshi la Kitaifa la Upinzani (NRA) linalofanya kazi chini ya uongozi wa rais wa sasa, Yoweri Museveni. Alikwenda uhamishoni Kenya baada ya kuondolewa madarakani.
Familia yake
[hariri | hariri chanzo]Mwana wa Tito Okello, Henry Oryem Okello, ndiye Waziri wa Mambo ya Nje wa sasa anayehusika na Maswala ya Kimataifa Mnamo 2002, mdogo wa Tito Okello, Erisanweri Opira, alitekwa nyara kutoka nyumbani kwake wilayani Kitgum na kikundi cha waasi, Lord's Resistance Army (LRA). Utekaji nyara wake ulizingatiwa kuwa wa kawaida kwani LRA kawaida iliteka nyara vijana na vijana kuwatumia kama wanajeshi watarajiwa au watumwa wa ngono. Opira alikuwa na umri wa miaka zaidi ya sabini wakati alitekwa nyara.
Mwisho wake
[hariri | hariri chanzo]Okello alikaa uhamishoni hadi 1993, alipopewa msamaha na Rais Museveni na kurudi Kampala. Alikufa miaka mitatu baadaye, kwa ugonjwa ambao haujafahamika, mnamo 3 Juni 1996. Alikuwa miaka 82 wakati wa kifo chake. Mabaki yake yalizikwa nyumbani kwa baba yake katika Wilaya ya Kitgum.
Heshima
[hariri | hariri chanzo]Mnamo Januari 2010, Okello alitunukiwa Nishani ya Heshima ya Kitaifa ya Kagera kwa kupigana dhidi ya udikteta wa Idi Amin mwaka 1970
|
Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Tito Okello kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |