mikawaway tu kalumyiti ayza Yuchi (tusil)

=== 台灣史前時期至明鄭時期 ===
早在台灣史前時期，魚池地區即有人類在此活動。1900年（明治33年），日本考古學者在水社及珠仔山（今拉魯島）採集到打製石器及磨製石器數件。1955年（民國44年），國立臺灣大學及南投縣文獻委員會之考古組也在光華島（今拉魯島）、水社、文武廟、青龍山麓的潭邊，採集石器與陶器數千件。證明在石器時代的文化已相當進步，並形成一個獨立的生活組織。

nu Taywan likisi u ayaw sa katukuh i Mim, Ceng ze-day

piayawan ku Taywan likis saan, Yi-ze a kenis izaw tu ku tademaw i tiza mauzip.

1990 a mihecaan(Mim-ze 33 a mihecaan), nu Jipun micekiway i Seiy-se atu Zu-ze-san (ayza i La-lu-daw) makaala ku nalima’an a batu’ay a misanga’an a tuud atu makitisay tu a baetu caay kayadah. 1955 a mihecaan  ( Mim-kul 44 mihecaan) Kul-li-Taywan-da-seay, Nan-tul-seng, Ung-sen-uay-yun-hey micikiway i tiza. i Kung-hay-daw ( ayza i La-lu-daw), Seuy-se, Ung-u-miaw, Cing-lung-san-luay a banaw, makakilim tu nu baetu atu tedus malebutay kayadah. i se-ci-se-day a lalangaw mutaayaw tuway ku nipawacay, malateked tu kunikauzip.

漢人最早開拓今南投縣境的紀錄，是在明鄭時期（1661－1683年）。1665至1667年（永曆十九至二十一年）間，明鄭部將林圮率眾開墾斗六門（今斗六市），並進入今竹山鎮一帶屯墾。但當時並無有關今魚池鄉的任何記載。

nu misulitan tu nu Hulam nipatadas i Nan-tul-sen, i Mim Ceng se-day (1661-1683). 1665-1667 (yung-li 19–21 mihecaan) Mim-Ceng a sakakaay ci Lin-ci miladay tu katuuday mipatadas i Tul-liw-mem (ayzaay i Tul-liw-se), makatukuh tu i Cu-san-zen mipatadas. i tawya sa nayi ku misulitay tu nu Yi-ze-sa-huing a laylay.