Francitan

Faláu en
Númberu de falantes
Datos
Familia	francés europeo (es)
Códigos

El francitan (occitanu: [frãsiˈtã], francés: [fʁɑ̃sitɑ̃]) ye una variedá híbrida ente francés y occitanu que representa de fechu l'estadiu intermediariu, y cuasi final, de l'asimilación llingüística de los occitanohablantes. Considérase de cutiu como un dialeutu rexonal del francés.

Llocalización xeográfica

Esta variedá, llamada dacuando francés meridional atopar en tol espaciu occitanu, a pesar de les diferencies y variaciones bastante importantes según les zones. Asina la fala de la zona de Marsella nun suena igual que los de Toulouse, Burdeos, Limoges o Clermont-Ferrand.

Los llocutores

Esta forma de falar, venceyada al acentu dichu meridional, varia según los llugares. En Francia tener acentu trai ciertos prexuicios que pueden resultar torgues series pal ascensu social. Asina'l mundu de los medios de comunicación tolera l'acentu del sur de Francia namái pa comentar eventos deportivos, sobremanera el rugby. Na publicidá úsase esencialmente pa reproducir los estereotipos arrobinaos pola obra de Marcel Pagnol.

Manifiestamente'l francitan ye más frecuente nes zones rurales y ente les xeneraciones mayores anque en delles capitales como Marsella y Toulouse, la potencia de la identidá local afala a la reivindicación del francitan.

Como otres variedaes de transición escontra la nivelación llingüística de la llingua dominante, el francitan podría representar, siquier en parte, la pronunciación de les élites locales de tiempu tras, cuando yeren los únicos franceshablantes de Occitània, como por casu la pronunciación de la-y final en [ə] que sumió del francés estándar yá va dellos sieglos pero esiste n'occitanu y en francitan.

Carauterístiques principales

Nun esisten carauterístiques xenerales en tol territoriu occitanu anque les traces más avezaes del francitan son los siguientes :

Ausencia de vocales nasales. Asina: pain ('pan') pronúnciase [pɛŋ] (con una nasal más o menos marcada según el llugar) en llugar de [pɛ̃]. Esti fenómenu ye unu de les traces más acusaes y estigmatizaos d'esti francés rexonal y xenera imitaciones burlescas de los franceses del norte como la exclamación [kɔŋ] pa con! (Espresión bien usada en dellos sitios como Toulouse). N'estes fales, contrariamente al francés xeneral caltiénse la diferencia ente brin ('hebra') y brun ('morenu') neutralizada de cutiu en [bʁɛ̃] na fala parisín.
Pronunciación de la "y" final. Asina baguette [baˈɡɛt] pronúnciase [baˈɡɛtə] (y dacuando [baˈɡɛtɘ] o [baˈɡɛtø]), lo que facilita l'aprendizaxe de llingües con acentu móvil y la recuperación del occitanu.
Presencia de vocales abiertes en sílabes zarraes finales. Ej: Dôme ('cúpula') [ˈdɔmə] en llugar de [dom] o rose ('rosa') [ˈʁɔzə] en llugar de [ʁoz] y l'ausencia de vocales abiertes en sílaba abierta. Ej: près [pʁɛ] pronúnciase [pʁy], lait [lɛ] ta [-y].
Pronunciación d'una "-r-" vibrante [ɾ] o [r] en llugar de [ʁ]. Este ye una traza qu'hai cuasi desapaecíu güei sacante nel casu de persones de más de 60 años nes zones rurales que de cutiu inda tienen l'occitanu como llingua materna.
Un léxicu específicu (bien variable según la rexón). Ej: Caguer (del occitanu cagar) en llugar del francés chier, péguer (del occitanu pegar) en llugar del francés coller, pégous (del occitanu pegós, 'pegañosu') en llugar del francés collant, s'empéguer (del occitanu s'empegar, 'enfilase') en llugar del francés se bourrer, espanter (del occitanu axorizar) en llugar del francés épouvanter, etc.
Delles pallabres d'orixe occitanu invadieron el francés en toa Francia como por casu la espresión qu'es aquò? ('¿Qué ye esto?') de cutiu escrita quézaco? o más apocayá pichon [piˈtʃu] o pichonet [piˈtʃune] ('pequeñu'), boutchou ('ñácaru', del occitanu bonchon), poutou [putu] ('besu', del ocitano poton), etc.

Bibliografía

Henri Boyer, Clés sociolinguistiques pour le "francitan", C.R.D.P, Montpellier, 1990, 136 p. (ISBN 2-86626-895-4)
Guy Langlois, Lexique du francitan parlé à Sète, Médiathèque de Sète, Sète, 1991, 86 p. (ISBN 2-909445-01-1)
Gilbert Lhubac, Dictionnaire francitan ou le parlé du Bas-Languedoc, Éd. du Mistral, Capes, 2003, 101 p. (ISBN 2-8464-7023-5)
Pierre Mazodier, Paroles d'ici : lexique du francitan - ou français parlé - de la région alésienne, Espace sud Ed, Montpellier, 1996, 210 p. (ISBN 2-906334-52-9)

Referencies

Enllaces esternos