Бүргэд

Бүргэд
	; Халзан бүргэд
Биологийн ангилал
Аймаг:	Амьтан;
Хүрээ:	Хөвчтөн;
Анги:	Жигүүртэн;
Баг:	Харцагатан;
Овог:	Харцагынхан;

Бүргэд (латин. Aquila) нь том биетэй махчин шувуу ба шонхор хэлбэрийн баг Харцагынхан овогийн төрөлд хамаарна. 60 гаруй зүйл байхаас ихэнх нь Еврази, Африкаар нутагладаг байна. Бүсээс гадуурх нь: 2 зүйл (Халзан бүргэд, Цармын бүргэд) нь АНУ, Канадад; 9 зүйл нь Төв ба Өмнөд Америкт, 3 зүйл нь Австралид байна. Бүргэд нь бусад махчин шувуудаас хүчирхэг том бие, толгой, бахим хошуугаараа ялгарна. Бахим бүргэдэй зэрэг жижиг төрөл ч гэсэн(хэмжээгээр Ойн сар болон Улаан сүүлт харцагатай ойролцоо) харьцангуй урт, өргөн далавчтай байх ба эгц, хурдан нислэг үйлдэнэ. Бүргэд нь 40 см урт, 500 гр жинтэй жижгээс 100 см урт, 6,7кг хүртэлх жинтэй том төрөл хүртэл бий.

Монгол оронд цармын Бүргэд, хан Бүргэд, тарвалж Бүргэд, бахим Бүргэд, бор Бүргэд гэсэн 5 зүйл байдаг юм.

Зүйлүүд

Бүргэд үзэх аялалын хөтөлбөр нь Монгол ба төв азийн орнуудын жуулчиллаа хөгжүүлэх чухал бүрдэл хэсэг юм

Харсун бүргэдэй, Бахим бүргэдэй, Бяцхан бүргэд? нь Hieraaetus-с Aquila-руу шилжсэн.
Бор бүргэд, Цоохор бүргэд нь Aquila-с шилжин Long-crested Eagle Lophaetus-руу, эсвэл, энэ гурван зүйл Ictinaetus-руу Хар бүргэд-н хамт шилжиж болзошгүй.

ОВОГ ХАРЦАГЫНХАН

Дэд овог Buteoninae - харцага (сар), далайн бүргэдүүд.
- Төрөл Geranoaetus
  - Black-chested Buzzard-eagle, Geranoaetus melanoleucus
- Төрөл Harpyhaliaetus
  - Crowned Solitary Eagle, Harpyhaliaetus coronatus
  - Solitary Eagle, H. solitarius
- Төрөл Morphnus
  - Залаат бүргэд, Morphnus guianensis

- Төрөл Harpia
  - Harpy Eagle, Harpia harpyja
- Төрөл Pithecophaga
  - Аврага филиппин бүргэд, Pithecophaga jefferyi

Аврага филиппин бүргэд, *Pithecophaga jefferyi*

- Төрөл Harpyopsis
  - Шинэ Гвинейн бүргэд, Harpyopsis novaeguineae
- Төрөл Oroaetus
  - Black-and-chestnut Eagle, Oroaetus isidori
- Төрөл Spizaetus, Согсоотбүргэд
  - Cassin's Hawk-eagle, Spizaetus africanus
  - Changeable Hawk-eagle, S. cirrhatus
  - Уулын согсоот бүргэд, S. nipalensis
  - Blyth's Hawk-eagle, S. alboniger
  - Жава согсоот бүргэд, S. bartelsi
  - Sulawesi Hawk-eagle, S. lanceolatus
  - Филиппин бүргэд, S. philippensis
  - Wallace's Hawk-eagle, S. nanus
  - Хар согсоот бүргэд, S. tyrannus
  - Ornate Hawk-eagle, S. ornatus
  - Black-and-white Hawk-eagle, S. melanoleucus
- Төрөл Lophaetus
  - Урт залаат бүргэд, Lophaetus occipitalis - possibly belongs in Ictinaetus
- Төрөл Stephanoaetus
  - Crowned Hawk-eagle, Stephanoaetus coronatus
- Төрөл Polemaetus
  - Martial Eagle, Polemaetus bellicosus
- Төрөл Hieraaetus
  - Ayres' Hawk-eagle, Hieraaetus ayresii
  - Африк бүргэд, H. spilogaster
  - Шинэ Гвинейн бүргэдэй, H. weiskei

Пакистаны амьтны хүрээлэн дэх Тарважи бүргэд.

- Төрөл Harpagornis (устсан)
  - Haast's Eagle, Harpagornis moorei
- Төрөл Aquila, Бүргэд
  - Харсун бүргэдэй, Aquila fasciata
  - Бахим бүргэдэй, A. pennata -
  - Бяцхан бүргэд?, A. morphnoides
  - Цармын бүргэд, A. chrysaetos
  - Дорнын хан бүргэд, A. heliaca
  - Шаргал хэвлийт бүргэд, A. kienerii
  - Испани хан бүргэд A. adalberti
  - Тарважи бүргэд, A. nipalensis
  - Tawny Eagle, A. rapax
  - Бор бүргэд, A. clanga
  - Цоохор бүргэд, A. pomarina
  - Энэтхэг цоохор бүргэд, A. hastata
  - Африк хар бүргэд, A. verreauxii
  - Gurney's Eagle, A. gurneyi
  - Wahlberg's Eagle, A. wahlbergi
  - Wedge-tailed Eagle, A. audax
- Төрөл Ictinaetus
  - Хар бүргэд, Ictinaetus malayensis
- Төрөл Haliaeetus, Нөмрөгбүргэд
  - Усны цагаан сүүлт бүргэд, Haliaeetus albicilla
  - Халзан бүргэд, H. leucocephalus
  - Стэллэрийн нөмрөг бүргэд, H. pelagicus
  - Африк нөмрөг бүргэд, H. vocifer
  - Цагаан хэвлийт нөмрөг бүргэд, H. leucogaster
  - Санфордын нөмрөг бүргэд, H. sanfordi
  - Мадагаскар нөмрөг бүргэд, H. vociferoides
  - Усны нөмрөг бүргэд, H. leucoryphus
- Төрөл Ichthyophaga
  - Загасч бүргэд, Ichthyophaga humilis
  - Саарал толгойт загасч бүргэд, I. ichthyaetus

Subfamily Circaetinae: могойч бүргэдүүд.
- Төрөл Terathopius
  - Bateleur, Terathopius ecaudatus
- Төрөл Circaetus, Загалай
  - Могойч загалай, Circaetus gallicus
  - Black-chested Snake-eagle, C. pectoralis
  - Бор могойч бүргэд, C. cinereus
  - Fasciated Snake-eagle, C. fasciolatus
  - Судалт загалай, C. cinerascens
- Genus Spilornis
  - Залаат могойч бүргэд, Spilornis cheela
  - Nicobar Serpent-eagle, S. minimus
  - Уулын могойч бүргэд,S. kinabaluensis
  - Sulawesi Serpent-eagle, S. rufipectus
  - Филиппин могойч бүргэд, S. holospilus
  - Андаманы могойч бүргэд, S. elgini
- Genus Eutriorchis
  - Мадагаскар могойч бүргэд, Eutriorchis astur