Tharosaurus
Tharosaurus is een geslacht van plantenetende dinosauriërs, behorende tot de Sauropoda, dat tijdens de middelste Jura leefde in het gebied van het huidige India. De enige benoemde soort is Tharosaurus indicus.
Naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]Bij het dorp Jethwai in Rajastan werd het skelet gevonden van een sauropode.
In 2023 werd de typesoort Tharosaurus indicus benoemd en beschreven door Sunil Bajpai, Debajit Datta, Pragya Pandey, Triparna Ghosh, Krishna Kumar en Debasish Bhattacharya. De geslachtsnaam verwijst naar de Tharwoestijn. De soortaanduiding betekent "de indische" in het Latijn.
Het holotype RWR-241(A–K) is gevonden in de Fortafzetting van de Jaisalmerformatie die dateert uit het vroege tot middelste Bathonien, zo'n 167 miljoen jaar oud. Het bestaat uit twee stukken halswervel, een wervelboog uit de rug, doornuitsteeksels van de rug, een voorste rib en voorste en middelste staartwervels. De resten werden gevonden verspreid over een oppervlakte van vijfentwintig vierkante meter.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]
Tharosaurus is een middelgrote sauropode.
De beschrijvers wisten een aantal onderscheidende kenmerken vast te stellen. Sommige daarvan zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Bij het wervellichaam van de middelste tot achterste halswervels zijn in achteraanzicht driehoekige uitsteeksels naar beneden en onderen zichtbaar die onder het achterste gewrichtsfacet liggen. Bij het wervellichaam van de middelste tot achterste halswervels is de kiel op de onderzijde naar achteren gevorkt, maar raakt de onderste zijranden niet. De voorste staartwervels hebben pleurocoelen op de zijkanten.
Daarnaast is er een unieke combinatie van kenmerken die op zich niet uniek zijn. Bij de middelste tot achterste halswervels is de richel tussen het wervellichaam en het voorste gewrichtsuitsteeksel gesplitst in een buitenste en binnenste tak, welke laatste zich verbindt met de richel tussen de voorste gewrichtsuitsteeksels. Bij de middelste en achterste halswervels is de uitholling onder de zuilvormige richel tussen het wervellichaam en het achterste gewrichtsuitsteeksel ovaal en wordt aan de buitenzijde door deze richel begrensd. Bij de halswervels is de wervelboog diep overdwars gevorkt waarbij de inkeping tot aan de bovenzijde van het ruggenmergkanaal doorloopt. De onderzijde van de middelste tot achterste halswervels toont gepaarde troggen gescheiden door een kiel op de middenlijn. Deze troggen lopen door tot de achterrand van het wervellichaam. Bij de middelste tot achterste halswervels is de condyle, het bolle voorvlak van het wervellichaam, ruwer vergeleken met de rest van het centrum. De doornuitsteeksels van de middelste tot achterste halswervels zijn gevorkt. De halswervels hebben in tweeën gedeelde troggen of pleurocoelen op de zijkanten. Deze uithollingen zijn verdeeld in een diepe achterste helft en een ondiepe voorste helft door een zwakke richel op de onderrand van de trog. Bij de middelste tot voorste halswervels hebben de onderranden de vorm van opvallende uitstulpingen. De middelste tot voorste halswervels hebben een preëpipofyse. De wervellichamen van de voorste staartwervels hebben een hartvormige dwarsdoorsnede. Bij de middelste tot achterste ruggenwervels is het zijuitsteeksel recht zijwaarts gericht. Bij de middelste staartwervels hebben de gewrichtsfacetten een dikke onderrand. De onderzijde van het wervellichaam van de middelste staartwervels heeft een diepe lengtetrog over de middenlijn lopen.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]
Tharosaurus werd in de Dicraeosauridae geplaatst, in een matig basale positie. Dat is opmerkelijk want dan zou het het oudste bekende lid van die groep zijn en zelfs van de hele Diplodocoidea. Dat werd gezien dat als een aanwijzing dat er in het gebied van India al een aanzienlijke diversificatie had voorgedaan voordat deze sauropoden zich over de rest van Gondwana verspreiden.
Het volgende cladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens het beschrijvende artikel.
| Diplodocoidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Bajpai, S.; Datta, D.; Pandey, P.; Ghosh, T.; Kumar, K. & Bhattacharya, D. 2023. "Fossils of the oldest diplodocoid dinosaur suggest India was a major centre for neosauropod radiation". Scientific Reports. 13: 12680