Lisewo (gmina)

Lisewo
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	chełmiński
TERC	0404042
Wójt	Bartosz Jaworski
Powierzchnia	86,2 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 5299
• gęstość	61,4 os./km²
Nr kierunkowy	56
Tablice rejestracyjne	CCH
	Adres urzędu:ul. Chełmińska 2; 86-230 Lisewo
Szczegółowy podział administracyjny
	Położenie na mapie powiatu;
	53°17′38″N 18°41′19″E/53,293889 18,688611
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Lisewo – gmina wiejska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Siedzibą gminy jest Lisewo.

Według danych z 21 czerwca 2010^[2] gminę zamieszkiwało 5288 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007 (BIP), gmina Lisewo ma obszar 86,2 km², w tym:

użytki rolne: 88%
użytki leśne: 0,3%
wody: jeziora polodowcowe, największe z nich - Kornatowskie o powierzchni 68 ha; Bartlewskie Wielkie - 23 ha, Pniewickie - 17 ha.

Gmina stanowi 16,34% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5262	100	2683	51	2579	49
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	61		31,1		29,9

Przyrost naturalny w gminie jest od lat dodatni na poziomie kilku osób (w roku 2006 59 urodzeń i 56 zgonów, w 2005 61 urodzeń przy 50 zgonach). W roku 2006 w gminie mieszkało 257 osób powyżej 76 roku życia. W 2006 z gminy wyemigrowało 17 osób, a przybyły 2 (rok wcześniej wyjechało 9, i nie było imigrantów).

Najnowsze statystyki Urzędy Gminy Lisewo podają liczbę mieszkańców w dniu 31 października 2007 na 5423 osoby (BIP).

Największą pod względem liczby mieszkańców wsią gminy jest Lisewo (w 2007 r. 1769 osób), drugie najludniejsze Pniewite ma 396 mieszkańców.

Piramida wieku mieszkańców gminy Lisewo w 2014 roku^[1].

Gospodarka i środowisko

Lisewo jest gminą rolniczą z przewagą rolnictwa indywidualnego. Gleby zaliczane są w 60% do klasy III b i IV a. Średnia powierzchnia gospodarstwa to 11,5 ha. Na terenie gminy znajdują się zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego: Zakład Mleczarski w Lisewie- produkuje twarogi i sery żółte, Przedsiębiorstwo Mięsno- Wędliniarskie- Kazimierz Ritter, Gminna Spółdzielnia „SCH”. Gmina Lisewo charakteryzuje się dobrą dostępnością komunikacyjną (droga krajowa Nr 548 łącząca Lisewo z drogą Nr 1 Gdańsk- Cieszyn oraz trasą Toruń- Olsztyn, linia kolejowa Toruń- Malbork ze stacją kolejową w miejscowości Kornatowo, dogodny układ dróg umożliwiający połączenie z: Toruniem, Chełmnem, Grudziądzem i Wąbrzeźnem). Gmina jest zwodociągowana w 100%. Działa oczyszczalnia ścieków przystosowana także do odbioru ścieków dowożonych. Na terenie wsi Lisewo wybudowano sieć kanalizacji sanitarnej długości 13,4 km, umożliwiającą odbiór ścieków ze wszystkich posesji tej miejscowości.

Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie to 151.

Budżet

W 2007 dochody budżetu gminy wyniosły 10.525.098 zł, a wydatki 10.775.098 zł, co dało deficyt budżetowy na poziomie 250.000 zł. Na pomoc społeczną przeznaczono 2.420.300, na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego 106.136, a na kulturę fizyczną i sport 60.000 zł.^[4]

Tereny inwestycyjne. Autostrada A1

W miejscowości Lisewo na 7,5 km projektowanego odcinka autostrady A-1 zlokalizowano węzeł drogowy, stwarzający możliwości usytuowania w jego rejonie obiektów handlowych, magazynowych i produkcji nieuciążliwej dla środowiska. W 2009, na wydzierżawionej za 300 tys. zł na trzy lata od Urzędu Gminy działce nieopodal stadionu sportowego i szkoły podstawowej w Lisewie, został postawiony kontenerowy zespół biurowy, w którym mieści się główne kierownictwo budowy całego odcinka A1 z Nowych Marz do Torunia-Czerniewic (łącznie 51,72 km). Główny wykonawca budowy, konsorcjum Skanska NDI, prowadzi już intensywne prace przygotowawcze (w Lisewie powstają plac składowy i baza produkcyjna, w tym wytwórnia mas bitumicznych). Obecność budowniczych autostrady, zarówno pracowników biurowych jak i budowlańców, ma duży wpływ na lokalną społeczność i jej kondycję finansową. Ludzie zatrudnieni przy budowie, pomijając pracujących także dla Skanska lisewian, mieszkają w wynajmowanych od mieszkańców pokojach, w Lisewie też zaopatrują się w żywność. Niedawno we wsi Lisewo powstały dwa nowe punkty gastronomiczne (oferujące m.in. pizzę i kebab) oraz nowy sklep spożywczy. Okoliczne firmy gastronomiczne dostarczają także catering na plac budowy. Zlokalizowanie na terenie gminy węzła autostradowego, zjazdu oraz parkingów i punktu obsługi pasażerów, będzie prowadzić do dalszego rozwoju bazy handlowo-usługowej w gminie, a tym samym do wzrostu zatrudnienia^[5]^[6]^[7].

Ochrona środowiska

W celu ochrony czystości powietrza sukcesywnie wprowadza się ograniczenia niskiej emisji gazów (zmiana ogrzewania węglowego na olejowe i gazowe) W celu ochrony wód wybudowano oczyszczalnie ścieków wraz z siecią kanalizacyjną. W celu poprawienia lesistości gminy corocznie nasadzane są drzewa i krzewy w pasach drogowych oraz na nieużytkach.

Zabytki

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy^[8]:

park dworski z pierwszej połowy XIX w. w Bartlewie, nr A/451 z 26.11.1984 roku
park dworski z drugiej połowy XIX w. w Kamlarkach, nr 486 z 09.09.1985 roku
park dworski z początku XX w. w Kornatowie, nr 485 z 09.09.1985 roku
park dworski z drugiej połowy XIX w. w Linowicu, nr 489 z 09.09.1985 roku
ruiny zamku z początku XIV w. w miejscowości Lipienek, nr A/147/64 z 18.10.1934 roku
kościół parafii pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża z końca XIII w. w Lisewie, nr A/388 z 30.11.1929 roku
zespół pałacowy z początku XIX w. w Mgoszczu, obejmujący: pałac z końca XIX w. (nr 583 z 27.06.1988 roku); park; budynki gospodarcze nr 487 z 09.09.1985 roku
park dworski z końca XIX w. w Piątkowie, nr 452 z 26.11.1984 roku
park pałacowy z końca XIX w. w miejscowości Pniewite, nr 458 z 26.11.1984 roku
park dworski z drugiej połowy XIX w. w Tytlewie, nr 503 z 01.07.1986 roku
park dworski z pierwszej połowy XIX w. w Wierzbowo, nr 457 z 26.11.1984 roku.

Oświata i sport

Na terenie gminy Lisewo znajdują się dwie szkoły podstawowe, do których uczęszcza 359 uczniów. Gimnazjum liczy 250 uczniów, działa Gminny Klub Sportowy Victoria Lisewo. W 1998 roku minęła 50. rocznica powstania piłkarskiego klubu sportowego, który gra w V lidze okręgowej.

Sołectwa

Bartlewo, Błachta, Chrusty, Drzonowo, Kamlarki, Kornatowo, Krajęcin, Krusin, Linowiec, Lipienek, Lisewo, Malankowo, Mgoszcz, Piątkowo, Pniewite, Strucfoń, Tytlewo, Wierzbowo.

Sąsiednie gminy

Chełmża, Papowo Biskupie, Płużnica, Stolno.

Zobacz też

Gmina Lisewo

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Lisewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ http://prezydent2010.pkw.gov.pl/PZT/PL/WYN/W/040404.htm Państwowa Komisja Wyborcza, Wizualizacja Wyborów Prezydenckich 2010 | Źródło pozostałych danych statystycznych w artykule: Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Lisewo
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2008-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
↑ Gmina Lisewo – Proobywatelski samorząd [online], www.lisewo.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).
↑ Gmina Lisewo – Proobywatelski samorząd [online], www.lisewo.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).
↑ Gmina - Gmina Płużnica [online], www.pluznica.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 28-29. [dostęp 2012-02-07].

[populacja2016-1] Gmina Lisewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] ttp://prezydent2010.pkw.gov.pl/PZT/PL/WYN/W/040404.htm Państwowa Komisja Wyborcza, Wizualizacja Wyborów Prezydenckich 2010 | Źródło pozostałych danych statystycznych w artykule: Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Lisewo

[3] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[4] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2008-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

[5] Gmina Lisewo – Proobywatelski samorząd [online], www.lisewo.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).

[6] Gmina Lisewo – Proobywatelski samorząd [online], www.lisewo.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).

[7] Gmina - Gmina Płużnica [online], www.pluznica.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).

[8] Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 28-29. [dostęp 2012-02-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Wsie	Bartlewo Błachta Chrusty Drzonowo Kamlarki Kornatowo Krajęcin Krusin Linowiec Lipienek Lisewo Malankowo Mgoszcz Piątkowo Pniewite Strucfoń Tytlewo Wierzbowo
Integralne części wsi	Buczkowizna Golgota Klasztor Nad Torem Parcele Pod Drzonowo Pod Dubielno Pod Krusin Sepety Wybudowanie

Miasta	Chełmno
Gminy miejskie	Chełmno
Gminy wiejskie	Chełmno Kijewo Królewskie Lisewo Papowo Biskupie Stolno Unisław

Przynależność wojewódzka	woj. pomorskie (II RP) (1919–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta (1919–75)	Chełmno
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Błędowo (1934–49) Brzozowo (1940–45) Chełmno (1934–54 i 1973–75) Dąbrowa Chełmińska (1934–54 i 1973–75) Kijewo Królewskie (1934–40, 1945–54 i 1973–75) Kokocko (1940–45) Lisewo (1934–54 i 1973–75) Papowo Biskupie (1934–54 i 1973–75) Płąchawy (1950–54) Podwiesk (1934–54) Robakowo (1934–54) Starogród (1934–40 i 1945–54) Stolno (1973–75) Unisław (1934–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)	Błędowo (1954–55 →) Błoto (1954–59) Brzozowo (1954–72) Czarze (1954–59) Dąbrowa Chełmińska (1954–72) Dolne Wymiary (1961–72) Firlus (1954–61) Górne Wymiary (1954–61) Kijewo Królewskie (1954–72) Kokocko (1954–72) Kotnowo (1954–55 →) Krusin (1954–61) Lisewo (1954–72) Małe Czyste (1954–59) Nowawieś Chełmińska (1954–59) Ostromecko (1954–59) Paparzyn (1954–59) Papowo Biskupie (1954–72) Podwiesk (1954–61) Robakowo (1954–72) Starogród (1954–59) Stolno (1954–72) Trzebcz Szlachecki (1954–71) Unisław (1954–72)